Macedońskie smaki.

Kuchnia macedońska to typowa kuchnia bałkańska, która nie różni się zbyt wiele od kuchni serbskiej, chorwackiej czy bośniackiej o których już wcześniej opowiadałam. Wszystkie te kuchnie w mniejszym lub większym stopniu ukształtowały wpływy tureckie – stąd w Macedonii na pewno znajdziemy burka i baklawę. W Macedonii również znajdziemy wiele potraw rodem z: Bułgarii – sałatkę szopską, Węgier – faszerowane papryki, zupę gulaszową, Z Turcji baklavę, burek i z Rumunii – sarmi czyli gołąbki w liściach kapusty lub winogron. Co nie oznacza, że nie znajdziemy w niej czegoś charakterystycznego tylko dla niej.
Tym razem zacznę od przystawek. Popularną przystawką w Macedonii jest tarator/taratur. To coś w rodzaju greckich tzatzików – macedońska wersja ma mniej ogórka i jogurt jest bardziej rzadki. Tarator jest często posypany z wierzchu orzechami włoskimi.

Na Bałkanach obowiązkową przystawką są pasty paprykowe. Macedonia aż kipi papryką, którą widać dosłownie wszędzie.

Z papryki i nie tylko z papryki produkuje się w Macedonii różnego rodzaju pasty. Mamy więc znany z innych krajów bałkańskich ajvar, czyli pastę ze słodkiej papryki, czosnku i bakłażanów. Jest to najbardziej popularna w Macedonii pasta warzywna.

Typowo macedońską wersją Ajvaru jest pinjur, który ma składa się oprócz papryki z bakłażanów, pomidorów i czosnku. Popularna w Macedonii jest również lutenica, czyli pasta z papryki, bakłażanów, marchwi, czosnku i pomidorów oraz malidzano, czyli  kremowa sałatka z bakłażana, sera typu feta i orzechów.

Jeżeli już mówimy o papryce, to główną przyprawą w kuchni macedońskiej jest papryka i to ją zobaczymy na stołach jako przyprawę poprawiającą smak serwowanych potraw.

Mówiąc o przystawkach, należy wspomnieć o sałatkach. W Macedonii tak jak i w pozostałych krajach bałkańskich główne miejsce zajmuje  sałata szopska.

Oczywiście Macedończycy muszą mieć też swoją, macedońską sałatkę i jest nią sałata z pomidorów, cebuli i kwaszonego ogórka.

Tak jak na całych Bałkanach tak i w Macedonii obowiązkową na stole „sałatą” jest surówka z kapusty. Poszatkowana kapusta z dodatkiem octu winnego, soli i pieprzu, proste, ale jakie smaczne.

  Jak to na Bałkanach bywa tak i w Macedonii sprawa zup wygląda słabo, ale…ciupkę lepiej niż w Serbii. W Macedonii zjemy zupę gulaszową (wpływy węgierskie) – całkiem niezłą.

Ogromne jeziora (Prespa, Ohrydzkie) zapewniają Macedonii dostęp do świeżych ryb. Można więc zjeść i zupę rybną, która niestety na tle zupy z Chorwacji wypada bardzo słabo. Popularną zupą jest również zupa jarzynowa.

Trzecią zupą/daniem są flaki, które podaje się na różne sposoby. Jadłam flaki w rosole, podobne do naszych, polskich.

Jadłam też flaki z pomidorami, do których podano mi gęstą śmietanę, plus ocet winny z czosnkiem i pietruszką. 

Obowiązkowym składnikiem posiłków w Macedonii jest chleb, który podaje się tu do wszystkiego. Jeżeli zamówi się danie z frytkami to i tak jest wielka szansa, że oprócz frytek dostaniemy również chleb. Pieczywo może być w wersji tradycyjnego chleba albo pity.

Jeżeli chodzi o frytki, to w Macedonii jest tradycja jedzenia frytek posypanych tartym serem.

Na drugie w Macedonii możemy zamówić znane na całych Bałkanach kebapi, pljeskavicę i szisz kebap.

Macedończycy stworzyli też własną wersję pljeskawicy. Jest to mala lub wielka makedonka, czyli pljeskavica nadziewana serem. Nie wiem, jak wygląda wersja wielka, ale mała jest tak ogromna, że ledwo da się ją zjeść.

Wspominałam już o nadziewanej serem pljeskavicy, nadziewa się ją popularnym w Macedonii serem, kaszkawał, ale nie tylko. Sery, których w Macedonii produkuje się mnóstwo, dodaje się do wielu potraw. 

Dla kuchni macedońskiej charakterystyczne jest również danie jednogarnkowe – selsko meso.

Co to takiego? Mięcho! Mięso z mięsem w sosie. Są oczywiście wersje z warzywami – np. pomidorami, papryką, ziemniakami, bakłażanem, zielonym groszkiem, marchwią, cebulą. Jest też turli tava, czyli to samo co selsko meso, ale zapiekane w specjalnym, glinianym naczyniu. Szczerze mówiąc, nigdy w życiu nie jadłam tak genialnie zrobionego mięsa w sosie.

Jest jeszcze jedno, typowe danie macedońskie – tavce gravce, czyli zapiekana fasola w sosie paprykowym. Jadłam to raz podczas pierwszego pobytu w Macedonii i…..nie smakowało mi to danie (bardzo mdłe) – nie na tyle, żeby zjeść je ponownie.
Już wspomniałam wcześniej o baklavie, która w Macedonii jest najbardziej popularnym deserem. Prawda jest taka, że w Macedonii jadłam najlepszą baklavę. Bardzo delikatna, nie za słodka – teraz wiem, o co chodzi z baklavą.

W Macedonii jest cała masa przeróżnych słodkości to, co zauważyłam w praktycznie każdej cukierni, a nawet sklepie to ciastka biszkoptowe nasączone słodkim syropem, czyli tulumba (i całe mnóstwo innych łakoci).

Do słodkości i nie tylko, koniecznie kawa. Kawa po turecku – mocna i aromatyczna.

Kawę piją tu wszyscy – od rana do nocy.

Macedońskim specjałem jest napój Boza. Jest to napój robiony z drożdży, mąki i wody. Niestety nie miałam okazji spróbować, aczkolwiek widziałam go na straganiku. Kolor miał smakowity.

Macedonia może się również poszczyć przepyszną wodą mineralną. Tak dobrej wody mineralnej nie piłam nigdzie. Pelisterka to królowa wód mineralnych.

Jeżeli chodzi o alkohole to jak to na Bałkanach obowiązkowo rakija, czyli bardzo mocna przepalanka i anyżowa równie mocna mastika.

Najpopularniejszym, macedońskim browarem jest browar Skopsko, który ma mnóstwo różnych rodzajów piw w tym genialnego Radlera.

Znanym piwem jest również Zlaten dab.

Macedonia to przede wszystkim wina, które już w Starożytności cieszyły się dużym uznaniem. Najbardziej popularne w Macedonii odmiany winorośli to Vranec, Temjanka, Smederevka i Kardinal, ale odmian winorośli jest o wiele więcej. Jednym z najbardziej znanych win jest wino Aleksandria.

Macedończycy za swoje najlepsze wino uważają Tga za Jug z regionu Tikveš. Wino półwytrawne, faktycznie genialnie w smaku.

Winiarnia Tikveš produkuje również całkiem popularne w Macedonii wino Vitać.

W Macedonii jest całe mnóstwo winnic w tym takich małych, rodzinnych jak np. znajdujące się niedaleko miasta Veles  o swojsko brzmiącej nazwie, Sopot.

Macedonia jest słynna nie tylko ze swoich winnic, ale też z pasiek pszczelarskich. Miody najlepiej kupować od pszczelarzy, którzy sprzedają miody przy drogach i na lokalnych bazarach.

Lokalne bazary to świetne miejsca do zakupu domowych produktów, takich jak wspomniane miody, świetna oliwa, pasty warzywne, przyprawy, zioła i rakija.

 

 

Niestety pomimo szczerych chęci nie udało mi się spróbować wszystkiego, co chciałam. Nie zawsze w każdej restauracji było to, co podobno jest charakterystyczne dla kuchni macedońskiej (boza, flaki, macedońska musaka). Na koniec jeszcze muszę wspomnieć o cenach w knajpach macedońskich. Jest naprawdę tanio i to nawet w tych lepszych restauracjach.

Mogę też z czystym sumieniem polecić restaurację – Makedonska Kuka, która jest w Skopje i w Prilep. To restauracja z tradycyjną macedońską kuchnią, uprzedzam tylko, że trzeba zrobić rezerwację, bo mają masę klientów.