Przewodnik po Szwecji
-
Risgrynsgröt czyli świąteczna ryżowa owsianka.
Risgrynsgröt, czyli szwedzka ryżowa owsianka to potrawa, która ma swoje odpowiedniki w wielu krajach na całym świecie. Skąd się wzięła kasza ryżowa? W krajach nordyckich „kasza ryżowa” pojawiła się w XIV wieku. Przez wiele wieków owsianka ryżowa była potrawą luksusową, którą spożywała wyłącznie arystokracja. Ryż był towarem zamorskim, przez co był drogi i niedostępny dla zwykłych śmiertelników. W XIX wieku wiele towarów luksusowych staniało i owsianka ryżowa stała się dostępna, a przez to i popularna wśród ludzi z niższych sfer. Nadal jednak dodatki do owsianki, czyli masło, śmietana, jajka czy cynamon były dodatkami luksusowymi. Owsianka ryżowa jest tak naprawdę obecna na szwedzkich stołach przez cały rok, ale utarło się, że…
-
Gustavberg.
Gdzieś tak 20 km od centrum Sztokholmu znajduje się urocze miasteczko, Gustavsberg. Miasto jest znane głównie z fabryki i muzeum porcelany. Już w starożytnych czasach znajdowała się tutaj osada. W średniowieczu było tu kilka gospodarstw rolnych. W XVI wieku rozwinęła się wieś Farsta. To właśnie Farsta na początku odgrywała główną rolę w tej okolicy. W 1640 roku Gabriel Gustafsson Oxenstierna odziedziczył majątek Farsta i kazał wybudować duży, kamienny dom. Na potrzeby budowy założono kawałek dalej cegielnię, która po jego śmierci otrzymała nazwę – Gustavsberg. W 1821 roku cegielnia została przemieniona w fabrykę porcelany. Gustavsberg zaczęło się prężnie rozwijać. W 1937 roku fabryka zaczęła produkować porcelanę sanitarną. Po II wojnie światowej…
-
Långbro gård, krokusowy zakątek.
Långbro gård leży na południe od centrum Sztokholmu. Pierwsze źródła o gospodarstwie Longabro w tym miejscu są z II połowy XV wieku. W II połowie XVI wieku właścicielem ziem był Gabriel Kristiernsson-Oxenstierna, wuj znanego kanclerza Axela Oxenstierna. Jednym z kolejnych właścicieli majątku był Arnold Grothusen, który był nauczycielem Zygmunta III Wazy i zarazem jego zwolennikiem. Musiał uciec z kraju, a jego majątek został odebrany przez księcia Karola, późniejszego Karola IX. Pod koniec XIX wieku majątek kupił Alfred Söderlund, nazwany królem Långbro. Podzielił swój majątek i następnie sprzedał. W 1918 roku resztę majątku kupił Ericsson, od którego z kolei w 1947 roku majątek odkupiło miasto Sztokholm. Obecnie jest w rękach prywatnych.…
-
Kościół w Härkeberga
Niedaleko Enköping jest wioska Härkeberga, w której znajduje się prawdziwa perła sztuki sakralnej. Jest to średniowieczny kościół zbudowany z kamienia i cegły. Został zbudowany w latach 1280 – 1310. Pod koniec XV wieku dobudowano przedsionek i sklepienia nawy głównej. Kościół jest jednonawowy. Pod koniec XVIII wieku dobudowano galerię organową. Pierwsze organy kościół otrzymał na początku XVIII wieku. Te obecne są z 1811 roku. Ambona kościelna jest z 1791 roku. Piękne ławki są z 1755 roku. W kościele znajduje się piękny krucyfiks z XIV wieku. Kościół jest znany ze swoich malowideł ściennych, które w XV wieku wykonał słynny Albertus Pictor. Malowidła w większej części nigdy nie były zamalowane (na sklepieniach) i…
-
Młyn Överby w Sollentunie
Örby kvarn gminie Sollentuna to jedyny działający wiatrak w województwie sztokholmskim. Kiedyś w Sollentuna było takich wiatraków 6. Dzisiaj jest tylko jeden. Jest to wiatrak typu holenderskiego. Zbudowany został w połowie XIX wieku na miejscu innego wiatraka, który prawdopodobnie w tym miejscu stał od XVIII wieku. Stoły, które są ustawione przy wiatraku, zrobione są ze starych kół młyńskich używanych w poprzednim wiatraku. Młyn należy do gospodarstwa Överby, w którym mieszkał młynarz. Ostatnim młynarzem był Abraham Karlsson, który dzierżawił młyn do 1909 roku. Po jego dzierżawie młyn stał pusty i coraz bardziej niszczał. W 1948 roku nowy właściciel Överby gård przekazał wiatrak organizacji Sollentuna Hembygdsförening, która wyremontowała wiatrak. W latach 90 tych…
-
Skinnarviksringen w Sztokholmie
Na sztokholmskim Södermalm niedaleko znanego punktu widokowego Skinnarviksberget znajduje się krótka ulica, Skinnarviksringen. Jest to ulica zabudowana domami jednorodzinnymi a przez to bardzo unikalna jeżeli chodzi o Södermalm. Nazwę ulica wzięła od pobliskiego wzgórza Skinnarviksberget i także w tym miejscu mieli swoje warsztaty garbarze. Plan zabudowy ulicy został sporządzony w 1911 roku, a wille zaczęły powstawać w latach 20 tych. Długi czas rozpoczęcia zabudowy spowodowany był kryzysem po I wojnie światowej. Większość domów wybudowali dla siebie znani architekci. Znajduje się tu kilka ciekawych budynków takich jak: Willa z numerem 4. Dom został zbudowany przez Nilsa Andersson Wadsjö, wg projektu jego syna znanego szwedzkiego architekta, Haralda Wadsjö. W kolejnych latach nazwano…
-
Disagården – skansen w Gamla Uppsala
W Gamla Uppsala tuż obok starego kościoła i cmentarzyska wikingów, o którym pisałam tutaj znajduje się niewielki skansen – Disagården. Skansen został stworzony w 1931 roku przez fundację, która prowadziła go do 1971 roku kiedy została rozwiązana. Disagården zostało następnie przejęte przez muzeum Uppland. Disagården to wioska, w której można zobaczyć, jak żyli ludzie na wsi w XIX wieku. Budynki zostały przeniesione do skansenu z różnych stron terenu Uppland. W Skansenie znajduje się ponad 20 budynków z XVII, XVIII i XIX wieku. Najciekawsze to: Wiatrak z parafii Ramsta. Szopa z początku XIX służąca do przechowywania. Piwnica z XVII wieku z parafii Tensta. Budynek mieszkalny z Bärby, parafia Östervåla. Kuchnia jest z…
-
Hjorthagskyrka – kościół pod znakiem jelenia
W sztokholmskiej dzielnicy Hjorthagen znajduje się kościół z czerwonej cegły. Podobno jest to jeden z najpiękniejszych i zarazem najdziwniejszych kościołów z przełomu wieków w Szwecji. Budowa kościoła rozpoczęła się w 1907 roku, a w 1909 roku dokonano konsekracji świątyni. Architektem kościoła został Carl Bergsten, którego projekt nie do końca przypadł do gustu parafianom. Nie podobało im się, że ceglana elewacja kościoła zleje się z okolicznymi budynkami. Projekt był dla nich zbyt arogancki. Pobożni parafianie chcieli małego, otynkowanego wiejskiego kościółka w stylu neogotyckim. Architekt nie poddał się i w efekcie w Hjorthagen stoi kościół, który obecnie bardzo się wyróżnia na tle otynkowanych budynków. Carl Bergsten w swoim projekcie inspirował się nowymi…
-
Szwedzkie pamiątki z marketu.
Pamiątki możemy zawsze kupić w turystycznych miejscach i dotyczy to całego świata. W Szwecji z jednej strony jest podobnie, a z drugiej inaczej. Nie dostaniemy np. tak jak w Polsce pamiątek na Poczcie, ponieważ w Szwecji nie ma Poczty w sensie, że Poczta nie ma swoich lokali. Przesyłki odbiera się i wysyła w specjalnie wydzielonych w sklepach czy kioskach punktach, w których nie ma miejsca na pamiątki. W wielu miastach, które są mało turystyczne, nie ma specjalnych sklepów z pamiątkami. To gdzie te pamiątki można kupić? Na pewno w Informacji Turystycznej, na lotnisku, w księgarniach i…w większych marketach. Taki market może być prawdziwą skarbnicą pamiątek ze Szwecji. Co takiego można…
- Niesamowite historie, Przewodnik po Sztokholmie, Przewodnik po Szwecji, Szwecja, Szwedzkie pałace i zamki
Kristineberg slott – piękny pałacyk z Kungsholmen.
W Sztokholmie na jednej z większych wysp – Kungsholmen, znajduje się ukryty pałacyk. W XVII wieku teren, na którym wybudowano później pałacyk, otrzymał od królowej Krystyny feldmarszałek Lennart Torsten. W tamtych czasach nic w tym miejscu nie było – tylko łąki i krzaki. Lennart postanowił na otrzymanej ziemi wybudować pałac, a całość nazwał od imienia swojej synowej Christiny – Kristineberg. W źródłach krąży też historia, że nazwę Lennart nadał na cześć swojej królowej, od której otrzymał majątek. Pałac Kristineberg to centralny budynek z dwoma położonymi osobno skrzydłami. Po śmierci Lennarta majątek zaczął przechodzić z rąk do rąk. W pierwszej połowie XVIII wieku Kristineberg było w opłakanym stanie. W tamtych czasach…