Szwedzkie święta
-
Risgrynsgröt czyli świąteczna ryżowa owsianka.
Risgrynsgröt, czyli ryżowa owsianka to potrawa, która ma swoje odpowiedniki w wielu krajach na całym świecie. W krajach nordyckich „kasza ryżowa” pojawiła się w XIV wieku. Przez wiele wieków owsianka ryżowa była potrawą luksusową, którą spożywała wyłącznie arystokracja. Ryż był towarem zamorskim, przez co był drogi i niedostępny dla zwykłych śmiertelników. W XIX wieku wiele towarów luksusowych staniało i owsianka ryżowa stała się dostępna, a przez to i popularna wśród ludzi z niższych sfer. Nadal jednak dodatki do owsianki, czyli masło, śmietana, jajka czy cynamon były dodatkami luksusowymi. Owsianka ryżowa jest tak naprawdę obecna na szwedzkich stołach przez cały rok, ale utarło się, że jest to tradycyjne danie świąteczne. Owsiankę…
-
Bruna bönor czyli wigilijna czarna fasola.
Brązowa fasola do Europy przypłynęła z Ameryki Południowej. W Szwecji uprawia się ją dopiero od połowy XVII wieku. Najdłużej uprawiana jest na Olandii, bo od 1855 roku do czasów obecnych. Do roku 1955 brązowa fasola uprawiana była w kilku częściach Szwecji. Po roku 1955 uprawa skurczyła się do Olandii, i obecnie jest chroniona oznaczeniem geograficznym nazwy regionalnej (CHOG). Brązowa fasola jest podstawowym składnikiem, jednej z popularnych potraw wigilijnych, czyli Bruna bönor. Bruna bönor kiedyś szczególnie była popularna na wsiach. To bardzo tania potrawa, a od kiedy w XIX wieku staniał cukier, ważny składnik tej potrawy, stała się dostępna dla wszystkich. Bruna bönor serwuje się z ciepłą szynką, albo żeberkami, do których podaje…
-
Julgransplundring czyli plądrowanie choinki bożonarodzeniowej.
W Szwecji święta Bożego Narodzenia kończą się tak naprawdę 13 stycznia. To dzień św. Knuta (Kanuta) i dzień, w którym rozbiera się choinkę. Co ma św. Knut to rozbierania choinki? W dawnych czasach gildie kupieckie w dniu 13 stycznia organizowały wystawne uczty i na patrona obrały sobie św. Knuta. Rozbieranie choinki również wiąże się z ucztą. Kiedyś ozdobami choinkowymi były owoce, pierniki i słodycze. Szczególnie dzieci czekały na dzień, w którym będą mogły objadać się łakociami. W Szwecji takie rozbieranie choinki nazywa się julgransplundring, czyli plądrowanie choinki i upowszechniło się na początku XX wieku. Z dniem św. Knuta związany był również zwyczaj przebierania się za Knuta, który wyglądał jak stary dziad i…
-
Jarmarki Bożonarodzeniowe w Szwecji.
Większość jarmarków odbywa się tylko w jedną niedzielę Adwentu. Niektóre tak jak ten w Gamla Enskede trwa przez jeden cały weekend. Te jarmarki zdecydowanie różnią się od tych w centrum Sztokholmu. Mają zdecydowanie fajniejszy klimat – szczególnie ten organizowany przez kościół. 1 Sigtuna Jarmark w Sigtuna odbywa się co roku od pięćdziesięciu lat w każdą niedzielę Adwentu. Po ilości osób widać, że jest jednym z najbardziej popularnych jarmarków świątecznych w okolicy. W jednej z uliczek znajduje się „kącik” jadalny. Na rynku można się przyjrzeć pracy rzemieślników. Trzeba przyznać, że faktycznie ma fantastyczny klimat świąt. Na tym jarmarku również można posłuchać muzyki na żywo. 2 Nyckelviken (Nacka) Co roku w Nyckelviken…
-
8 przysmaków szwedzkiej Wielkanocy.
Szwecja jest krajem protestanckim, więc Wielkanoc wygląda odrobinę inaczej niż w Polsce. Różnica jest taka, że dla Szwedów najważniejszym dniem jest Wielki Piątek. Dzień Postu. Drugą różnicą jest to, że Wielka Sobota to dzień jajek – zarówno tych od kury jak i wypełnionych słodyczami. Trzecią różnicą jest to, że na Wielkanoc je się większość tych samych potraw co na Boże Narodzenie. Jajka. Kiedyś jajka w Wielkanoc jadano przede wszystkim na południu kraju. Było to związane z kurami nioskami i z tym, że na południu tych jaj zawsze nazbierano więcej niż na pólnocy. Dzisiaj jajka są obowiązkowe na stole szwedzkim – najlepiej z majonezem, kawiorem i krewetkami. Jajka oczywiście można pomalować…
-
Glögg – smak szwedzkiego Bożego Narodzenia.
Glögg to skandynawski gorący napój na bazie wina lub spirytusu. Grzane wino było popularne już w starożytności. Dodane przyprawy do wina wzmacniały jego walory smakowe, a także sprawiały, że działało jak lekarstwo. W średniowieczu zwyczaj picia ciepłego wina był rozpowszechniony w niemieckojęzycznej części Europy i to właśnie z tego regionu przywędrował do krajów nordyckich. Wiadomo, że król szwedzki, Gustaw Wasa miał swoją ulubioną mieszankę składającą się z wina reńskiego, cukru, miodu, cynamonu, goździków, imbiru i kardamonu. W Szwecji wino grzane stało się szalenie popularne pod koniec XIX wieku. Zapotrzebowanie było tak duże, że firmy zajmujące się sprzedażą wina, zaczęły wytwarzać gotowe grzańce. Produkowali je w dwóch wariantach, słabszym i mocniejszym…
-
Jarmarki świąteczne w Sztokholmie.
Julmarknad, czyli jarmark bożonarodzeniowy do Szwecji jarmarki przywędrował z Niemiec. W Sztokholmie jarmarków jest całe mnóstwo. Większość z nich odbywa się tylko w jedną niedzielę Adwentu. 1. Gamla Stan Jarmark na Stortorget na sztokholmskim Starym Mieście jest chyba najbardziej znanym jarmarkiem w Sztokholmie. W tym miejscu jarmarki odbywają się od XIV wieku. Dzisiejsze budki z wyglądu przypominają te średniowieczne. Jarmark na Gamla Stan zaczyna się około miesiąca przed Bożym Narodzeniem i trwa do zazwyczaj 23 grudnia. Otwarty jest codziennie. Nie ma tu sceny muzycznej, która po prostu by się już nie zmieściła na rynku. 2. Skansen Jarmark w Skansenie organizowany jest od roku 1903 w piątki, soboty i niedziele adwentowe.…
-
Świąteczna wystawa NK w Sztokholmie.
W Sztokholmie jednym z punktów bożonarodzeniowej tradycji jest wystawa w najbardziej znanym i najdroższym domu towarowym NK (Nordiska Kompaniet). Wystawy są różne. Jednego roku mogą być niesamowicie ciekawe, a innego takie sobie. Od kilku lat są zwyczajnie nudne (i nie jest to tylko moje zdanie), a niektóre motywy zaczynają się powtarzać. Co roku począwszy od 1915 roku w witrynach sklepowych przy Hamngatan pojawiają się tematyczne bożonarodzeniowe wystawy. Każdego roku są inne, a temat wystawy jest zawsze pilnie strzeżoną tajemnicą. Nigdy nie wiadomo, czym tym razem zainspirował się twórca wystawy. Wystawami NK od 11 lat zajmuje się jedna firma projektowa JoAnn Tan Studio. Okna w trakcie urządzania wystaw są szczelnie zasłonięte…
-
Szwedzki julbord.
Julbord to nazwa szwedzkiego wigilijnego stołu. Julbord to również nazwa spotkania towarzyskiego w okresie przedświątecznym przy stole. Tradycja julbordu ma swoje korzenie w czasach pogańskich. W Średniowieczu wprowadzono do życia codziennego tradycje chrześcijańskie, czyli Adwent (post). Ludzie na kilka tygodni przed świętami zaczynali pościć, tak aby w Wigilię Bożego Narodzenia zasiąść do suto zastawionego stołu. Na początku bardzo ważnym elementem na świątecznym stole było pieczywo i sery. Przez wieki zmieniały się potrawy, jakie podawano na szwedzkim stole wigilijnym. Najpóźniej, bo w XIX i XX wieku na stole zagościła szynka, kiełbasy, marynowany łosoś i śledź. Słynne klopsiki pojawiły się na julbord dopiero w 70 tych latach XX wieku. Obecnie do najbardziej…
-
20 obowiązkowych punktów szwedzkiego Bożego Narodzenia.
1. Zakupy Co roku słyszy się o rozumnym kupowaniu, bo klimat itd. Najwidoczniej w okresie świątecznym wszyscy zapominają o Grecie Thunberg. 2. Gwiazda adwentowa Gwiazda adwentowa, która symbolizuje też Gwiazdę Betlejemską, do Szwecji przywędrowała z Niemiec. Podobno rodowici Szwedzi wiedzą, gdzie mieszkają obcokrajowcy, ponieważ Szwed zawsze zawiesza gwiazdę wraz z rozpoczęciem Adwentu – a obcokrajowcy albo szybciej, albo później. 3. Świecznik adwentowy Świecznik to cztery świece, z których pierwszą zapala się w pierwszy dzień adwentu. Co tydzień zapala się kolejną świecę (razem z poprzednią), aż w ostatnim tygodniu płoną wszystkie. Zwyczaj zapalania świec adwentowych pojawił się w Szwecji w XIX wieku. 4. Amarylis To popularny bożonarodzeniowy kwiat w Szwecji, który…
