Szwecja
-
Lotnisko Arlanda: skrót, który oszczędza czas i stres
Największe lotnisko Szwecji i jego wieczny remont Lotnisko Arlanda koło Sztokholmu to największy port lotniczy w Szwecji. Od kilku lat trwa jego przebudowa, przez co często można odnieść wrażenie, że za każdym razem wszystko wygląda inaczej. Niestety, oznacza to również, że nie zawsze odlatuje się z tego samego terminala. Terminal 4 czy 5? Zależy od dnia Loty tanimi liniami do Polski odbywają się najczęściej z terminala 4, choć zdarzają się zmiany – i wtedy wylot następuje na przykład z terminala 5. Jeśli lecimy z „czwórki”, zaraz przy wejściu znajduje się niewielka kontrola bezpieczeństwa, która – choć mała – działa całkiem sprawnie. Co więcej, w tej części lotniska zazwyczaj jest mniej…
-
Evert Taube na Gamla Stan
W południowej części Gamla Stan w Sztokholmie możemy zobaczyć plac – Järntorget czyli żelazny rynek. Nazwa pochodzi oczywiście od żelaza, które tam kiedyś składowano. Na Järntorget znajdowała się także oficjalna waga miejska, którą zburzono w XVIII wieku zaraz potem jak wybudowano Södra Bankohuset. To właśnie przed Södra Bankohuset stoi sobie żelazny ludzik. Stoi pod samą ścianą budynku i prawie nikt się nim nie interesuje. A jest to pomnik bardzo ważnej osoby w szwedzkiej sferze muzycznej. Evert Taube to nietuzinkowa postać, godna szczególnej uwagi, której niewątpliwie trzeba poświęcić osobny tekst. Tymczasem skupmy się na jego pomniku, jednym z wielu, bo bezsprzecznie szwedzki trubadur ma ich w Szwecji całkiem sporo. Zacznę od…
-
Katarina kyrkobacke
Na Södermalm, a dokładnie na Katarinaberget znajduje się uliczka, która zaczyna się i kończy schodami. Z jednej strony kończy się wyjściem dokładnie na kościół Katarzyny (tutaj o kościele Katarzyny) a z drugiej strony zejściem, którym można dotrzeć do Slussen, które znajduje się w pobliżu. Katarina kyrkobacke prowadzi przez jeden z najcenniejszych historycznie terenów na Södermalm. Ulica swoją nazwę otrzymała w 1885 roku w związku z reformą nazw ulic w Sztokholmie. Znajduje się przy niej kilka ciekawych domów, które są bardzo od siebie architektonicznie odmienne. Dom przy Katarina kyrkobacke 7 zamieszkiwał m.in. organista kościoła Katarzyny. Dom przy Katarina kyrkobacke 5 został wybudowany pod koniec XVIII wieku. W 1957 roku przy…
-
Gnesta – miasto z kolorowymi schodami
Gnesta to niewielkie miasto położone w województwie Södermanland nad jeziorem Frösjön. Gnesta jako wieś istniała już w średniowieczu, o czym świadczą zapisy źródłowe z XIV wieku. W XVI wieku dla Gnesty rozpoczęła epokę rozwoju. Wydobycie rudy żelaza w niedalekim Skottvång oraz produkcja armat sprawiło, że postanowiono wybudować linię kolejową, która przebiegać miała przez Gnestę. W latach 60 tych XIX wieku nastąpiła rozbudowa zachodniej linii kolejowej. Pracownicy, którzy budowali kolej, osiedlili się nad jeziorem. Była tam bardzo tania ziemia. Rallarna, bo tak ich w rzeczywistości nazywano, sami wybudowali swoje domy na terenie, który nazwano Gnestahöjden. Z dworca w Gneście można było szybko dojechać do królewskiego pałacu Tullgarn. Mało tego, król Oscar…
-
Żelazny chłopiec z Gamla Stan
W Sztokholmie na Bollhustäppan, dziedzińcu należącym do Kościoła Fińskiego ( tutaj możesz przeczytać o kościele) znajduje się najmniejszy publiczny pomnik w Szwecji. Ten niewielki pomnik to Järnpojke. Nazywany jest również Chłopcem patrzącym na księżyc. Rzeźbę wykonał w 1967 roku sztokholmski rzeźbiarz Liss Eriksson, którego pomysł na rzeźbę wziął się z własnych przeżyć z dzieciństwa. Przyszły rzeźbiarz kiedy był małym chłopcem, często siadał wieczorem z podwiniętymi nogami na łóżku. Patrzył na księżyc i czekał, aż przyjdzie do niego sen. Był to jego sposób na zaśnięcie. Pomnik ma tylko 15 cm wysokości. Pomnik szybko zyskał rozgłos i stał się bardzo popularny. Szybko w obieg weszła pogłoska, że kiedy chłopca pogłaszcze się po głowie i…
-
Mårten Trotzigs gränd czyli najwęższa uliczka Sztokholmu
Jedną z najbardziej znanych atrakcji turystycznych na Gamla Stan w Sztokholmie jest Mårten Trotzigs gränd, czyli najwęższa ulica na sztokholmskim Starym Mieście. Ulica biegnie od Västerlånggatan. W górę do Prästgatan. W najwęższym miejscu ma tylko 90 cm szerokości. Historia słynnej ulicy Ulica wcześniej nazywała się Trappegrenden, Trånga Trappgränden albo Trotz gränd. Jej obecna nazwa wzięła się od Mårtena Trotziga, kupca, który na przełomie XVI i XVII wieku nabył sporo nieruchomości na Gamla Stan. Nie ma potwierdzenia w źródłach kiedy tak naprawdę nazwa Mårten Trotzigs gränd zaczęła funkcjonować. Uliczka nie zawsze była otwarta. W XIX wieku zamknięto ją z jednej i drugiej strony. Dopiero w 1945 roku zlikwidowano deski i udostępniono…
-
Nawiedzony zamek Södertuna
Niedaleko uroczego miasteczka Gnesta w Södermanland nad brzegiem Frösjön znajduje się okazały pałac. Trochę historii. W XIV wieku w miejscu obecnego pałacu rycerz Karl Niklisson Färla wybudował zameczek, który nazwał – Wad. W tamtych czasach była to wyspa o nazwie Fruktön, która obecnie jest oddzielona od lądu niewielkim brodem. Jeszcze w XVIII wieku wyspę z lądem łączył most. Podobno w miejscu zamku znajdował się kiedyś klasztor. Nie ma źródeł potwierdzających ten fakt, ale pałac ma średniowieczne piwnice. Podobne piwnice mają klasztory, ale prawdopodobnie są to piwnice pozostałe po zamku, który wybudował Karl Niklisson Färla. Rycerz na swoje nieszczęście zadarł z bardzo wpływowym możnowładcą. Bo Jonsson był nienasycony jeżeli chodzi ziemię.…
-
Ärtsoppa czyli szwedzka grochówka
Szwedzka grochówka to, prawdę mówiąc, nie jest zupa, tylko gęste danie jednogarnkowe. W Szwecji nawet nazywane jest grochem z wieprzowiną. Jest to tak gęste, że łyżka stoi w talerzu. Historia szwedzkiej grochówki. W Szwecji grochówka znana jest przynajmniej od XIII wieku. W czasach kiedy w Szwecji piątek był dniem postu, popularne było robienie grochówki w czwartki. Gęsta i treściwa zupa pozwalała przetrwać postny piątek. Do dzisiaj w wielu miejscach (stołówkach) i domach funkcjonuje zwyczaj jedzenia grochówki w czwartek, do której jako deser podaje się naleśniki z dżemem. Grochówkę również podawano często ze śledziem. Do XIX wieku, kiedy wieprzowina stała się ze względu na wzrost produkcji bardziej powszechna, grochówkę gotowano na…
-
Fiński kościół na Gamla Stan
W Sztokholmie znajduje się fińska parafia. Liczy sobie ona około 8000 członków a jej kościół parafialny znajduje się na Gamla Stan niedaleko zamku królewskiego. Zgromadzenie fińskie powstało w 1577 roku. Wspólnota fińska zawsze stanowiła część kościoła szwedzkiego. Już od 1533 roku na fali reformacji fińska miała prawo do mszy w języku fińskim. Swoje spotkania odbywali w 9 różnych sztokholmskich kościołach, m.in. w Storkyrkan (mieli tam nawet własną ambonę), kościele Riddarholmen, kościele Katarzyny i św. Jakuba, który przed wybudowaniem został obiecany wspólnocie fińskiej. Niestety Finowie musieli obejść się smakiem. Przez kilkanaście lat fińska wspólnota musiała się gnieździć w niewielkim budynku na Stadsholmen, do którego w 1576 roku wprowadziło się również zgromadzenie niemieckie. W…
-
Monteliusvägen – najpiękniejsza ścieżka w Sztokholmie
Na sztokholmskiej wyspie Södermalm znajduje się najbardziej znana w Sztokholmie, a może i nawet w całej Szwecji ścieżka widokowa. Zacznijmy od początku, czyli 19 XII 1977 roku kiedy to na zboczu Mariaberget władze Sztokholmu postanowiły stworzyć park. Razem z parkiem wyznaczono ścieżkę biegnącą zboczem nad Söder Mälarstrand. Ścieżka miała być częściowo otoczona drewnianym płotami, co mocno nie spodobało się niektórym mieszkańcom Sztokholmu. Uważali oni, że płoty będą psuły widok na Mariaberget. Przeciwko ścieżce protestowali również mieszkańcy, przebiegającej obok Bastugatan, którzy korzystali z odosobnionego terenu i traktowali go jak swoją prywatną działkę. Petycje i protesty wydłużyły mocno rozpoczęcie budowy ścieżki, którą zaczęto budować dopiero 20 lat później. W międzyczasie zmieniono projekt…
