Dzień Smörgåstårta – z cyklu szwedzkie smaki.

Trzynasty listopada to w Szwecji dzień Smörgåstårta, czyli kanapkowego tortu.
Szwedzki smörgåstårta jest przysmakiem znanym m.in. w Wielkiej Brytanii, USA (sandwichcake), Estonii (võileivatort), Finlandii (voileipäkakku), Norwegii (Smørbrødkake), Islandii (brauðterta), a nawet w Chorwacji (Švédská Slana torta).
Tak naprawdę niewiadomo kiedy ten przysmak powstał. Jak to zwykle bywa  wersji co do czasu powstania i twórcy jest wiele. Pierwsza oficjalna wzmianka o smörgåstårta pochodzi z roku 1934 kiedy to nazwę kanapkowego ciasta wymieniono w gazecie Söderhamns Tidning. W 1940 roku przepis na smörgåstårta pojawił się w szwedzkiej książce kucharskiej (Stora kokboken).

A co było wcześniej? A raczej skąd się wziął taki specyficzny tort? Na początku XX wieku w Szwecji bardzo popularną przystawką/przekąską była…kanapka. Nazywano ją ”randig sandwich”, czyli pasiasta kanapka. Taką kanapkę wyróżniało to, że była elegancko ozdobiona – to nie była zwykła kanapka z pomidorem na wierzchu. Z czasem kanapka robiła się coraz większa i wymyślniej ozdobiona. Od 60 lat XX wieku zaczęto na jej określenie używać słowa tort – bo to już nie była kanapka, tylko cały, duży tort. Smörgåstårta stał się topowym daniem imprezowym (coś jak w Polsce bigos). Obecnie można go znaleźć w prawie każdym sklepie.

Typowy smörgåstårta to kilka warstw pieczywa tostowego, majonez, krewetki, łosoś, jajka i sałata. Są też wersje z wędliną, kawiorem, serem i wegetariańskie.

W 2012 roku fani smörgåstårta wystąpili o ustanowienie święta tego przysmaku. Padło na trzynastego listopada, ponieważ tego dnia miał urodziny cukiernik z Östersund, który twierdził, że tort kanapkowy to jego wynalazek co oczywiście nie jest prawdą.
Dziewiątego marca 1985 roku Hans „Hasse P” Pettersson zrobił najdłuższy jak dotąd tort kanapkowy który miał 510 metrów długości. Rekordowy tort znalazł się w Księdze Rekordów Guinessa.
Smörgåstårta jest to jedną z najlepszych rzeczy, jakie dotąd jadłam w Szwecji i przy okazji odwiedzin Szwecji polecam go spróbować.
Źródła:
https://en.wikipedia.org/wiki/Sm%C3%B6rg%C3%A5st%C3%A5rta
https://sv.wikipedia.org/wiki/Sm%C3%B6rg%C3%A5st%C3%A5rta
https://www.nrk.no/mat/smorbrodkake-1.12951425