Gnesta – miasto z kolorowymi schodami | Agnes na szwedzkiej ziemi

Gnesta to niewielkie miasto położone w województwie Södermanland nad jeziorem Frösjön.

Gnesta jako wieś istniała już w średniowieczu, o czym świadczą zapisy źródłowe z XIV wieku. W XVI wieku dla Gnesty rozpoczęła epokę rozwoju. Wydobycie rudy żelaza w niedalekim Skottvång oraz produkcja armat sprawiło, że postanowiono wybudować linię kolejową, która przebiegać miała przez Gnestę.

W latach 60 tych XIX wieku nastąpiła rozbudowa zachodniej linii kolejowej.

Pracownicy, którzy budowali kolej, osiedlili się nad jeziorem. Była tam bardzo tania ziemia. Rallarna, bo tak ich w rzeczywistości nazywano, sami wybudowali swoje domy na terenie, który nazwano Gnestahöjden.

Z dworca w Gneście można było szybko dojechać do królewskiego pałacu Tullgarn. Mało tego, król Oscar II miał własną salę w restauracji obok dworca kolejowego, w której bywali jego królewscy goście tacy jak: książę Walii, król Portugalii i królewska para z Saksonii.

W 1883 roku Gnesta otrzymała prawa miejskie. W mieście szybko powstało wiele fabryk w tym cygar, szczotek, oraz browar. W 1872 roku powstała fabryka zapałek i była to pierwsza duża firma w Gneście. Zatrudniała około 30 osób plus kobiety i dzieci, które pracowały w domu. Praca kobiet i dzieci polegała na naklejaniu etykiet na pudełka od zapałek. Niestety w 1876 roku fabryka spłonęła.

Każdego miesiąca w Gneście odbywał się targ. Tradycja targu w Gneście została do dzisiaj i co roku w pierwszą sobotę czerwca odbywa się w Gneście wielki targ.

Co godnego uwagi można zobaczyć w Gneście?

1 Kvarteret Marieström

Pierwsze budynki mieszkalne w Gneście zostały wybudowane w 1875 roku. Zamieszkali w nich głównie ludzie, którzy pracowali w pobliskiej fabryce produkującej szkatułki na biżuterię. Niestety z dawnej zabudowy niewiele już zostało. W latach 60 tych XX wieku całą Szwecję ogarnęło szaleństwo wyburzania starej zabudowy. Wyburzano całą historyczną zabudowę, której szwedzcy politycy zaczęli się wstydzić.

W Gneście władze wyburzyły budynki, które całkiem niedawno wyremontowały. W ich miejsce wybudowano typowe dla lat 60 tych XX wieku klocki mieszkalne. Z drugiej strony plusem wyburzeń było to, że urbaniści przekierowali koryto śmierdzącej rzeki Marieströmsån, która obecnie przepływa pod Thuleparken. Niestety przy okazji zniknęły piękne łukowate mostki, które łączyły brzegi rzeczki oraz brzozy i w konsekwencji powstało bezosobowe osiedle mieszkalne.

2 Kolorowe schody

Schody to projekt Art Lab Gnesta i szkoły podstawowej, którzy postanowili ożywić szare i bardzo strome schody. Stworzyli razem projekt, który na początku miał istnieć tylko kilka miesięcy. Jego popularność sprawiła, że władze miasta postanowiły go zachować. Kolorowe obudowy schodów chowane są na zimę. Przyciągają mnóstwo ludzi i nawet podobno podróżni przejeżdżający przez Gnestę pociągiem wypatrują przez okno słynnych schodów.

3 Dworzec kolejowy

Pierwszy budynek dworca został zbudowany w 1900 roku. Zaprojektował go główny architekt Szwedzkich Kolei Państwowych, Adolf W. Edelsvärd. Architekt stworzył model stacji kolejowej wraz z innymi budynkami, który następnie był powszechnie stosowany przy budowie innych dworców kolejowych. W 1907 roku drewniany budynek dworca został zastąpiony nowym, murowanym.

4 Browar

Został założony w latach 70 XIX wieku. Budynek, który można dzisiaj zobaczyć, został wybudowany na początku XX wieku.

Wcześniej warzenie piwa odbywało się w budynkach przy plaży jeziora. Przechowywano je w piwnicy. Na półwyspie, na którym znajduje się browar, znajdowało się tylko kilka małych domków. Dzisiaj w sąsiedztwie budynku browaru jest przystań łódek i niewielkie osiedle mieszkaniowe. Piwo z Gnesty szybko stało się ze względu na wysoką zawartość alkoholu, bardzo znane i pożądane. Stąd podobno wiele osób przybyło do Gnesty w celu osiedlenia ze względu na …piwo. Ponieważ w Gneście nie sprzedawano w sklepach piwa, browar otworzył swój własny sklep, w którym można było zapatrzyć się w napój alkoholowy. W 1951 roku browar został sprzedany, a 10 później przeniesiony do Wårby Bryggerier. W związku z tym, że przez kilkadziesiąt lat budynek browaru stał pusty, szybko stał się ruiną. W 2010 roku nieruchomość kupiła Fundacja projektantów Karla Schultza-Köln i Marity Mörck-Schultz i rozpoczęła remont budynków.