Skogskyrkogården – cmentarz zabytek.

Sztokholm to miasto pełne przepięknych miejsc – jednym z nich jest jeden z największych, szwedzkich cmentarzy: Skogskyrkogården czyli leśny cmentarz.

Leśny ponieważ faktycznie znajduje się w lesie.
Jeszcze przed I wojną światową władze Sztokholmu postanowiły, że miasto potrzebuje nowego, dużego cmentarza. Doskonały teren pod nekropolię znajdował się w cichej dzielnicy na południu Sztokholmu – Gamla Enskede. W 1914 roku rozpisano konkurs, który wygrała para architektów – Gunnar Asplund i Sigurd Lewerentz. Ich projekt przewidywał całkowitą integrację natury z funkcjonalną architekturą. W swoim projekcie za wzór obrali dwa niemieckie cmentarze – Ohlsdorf w Hamburgu i Waldfriedhof w Monachium oraz sięgnęli do obrazów niemieckiego malarza Caspara Davida Friedricha. Budowę cmentarza rozpoczęto w roku 1917, a już w 1920 był gotowy do pierwszych pochówków. Całość tak naprawdę ukończono dopiero w roku 1961 kiedy to powstał park pamięci.

W 1987 roku cmentarz został ogłoszony zabytkiem kulturowym rangi państwowej, a w roku 1994 został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa  UNESCO.Na terenie cmentarza wybudowano kilka kaplic. Najstarszą z nich jest Skogskapellet. Powstała w latach 1917-1920.

Szybko okazało się, że leśna kaplica jest zbyt mała i przystąpiono do budowy kolejnej, większej kaplicy – Uppståndelsekapellet czyli Kaplicy Zmartwychwstania.

Prowadzi do niej przepiękna aleja po której obu stronach kryją się zanurzone leśnej zieleni skromne nagrobki.


Zaraz za Uppståndelsekapellet znajdują się cmentarze różnych wyznań: Kościoła Prowosławnego, Żydów.

W 1935 roku jeden z architektów otrzymał dodatkowe zlecenie polegające na wybudowaniu krematorium wraz z trzema kaplicami i monumentalną halą.

Kaplice otrzymały nazwy: Wiary, Nadziei i Św. Krzyża. Jedną z pierwszych osób jakie zostały skremowane w nowopowstałym krematorium był jeden z twórców cmentarza – Gunnar Asplund, który zmarł w tym samym roku.

Na terenie cmentarza wybudowano również budynek gospodarczy w którym od roku 1998 znajduje się wystawa, centrum informacji, sklep oraz kawiarnia.

Jeżeli chodzi o nagrobki to dzięki kremacji, która w Szwecji jest powszechna już od XIX wieku, groby zajmują nie wiele miejsca. Jest oczywiście różnica pomiędzy najstarszą częścią cmentarza a tą najnowszą. Nowe nagrobki to najczęściej niewielka płyta położona na ziemi – stare to nagrobek w formie stojącej, kamiennej tablicy.

Na cmentarzu zostało pochowanych wiele znakomitych osób – w tym Greta Garbo (tzn. jest tu jej nagrobek ale bez ciała).

Mur który okala cmentarz został zbudowany w ramach robót publicznych w czasie wielkiego bezrobocia w Szwecji w latach 1923 – 1932. Jego długość wynosi 4000 metrów. Sam cmentarz obejmuje teren 102 ha i mieści ok. 100 tys. grobów.
Cmentarz dla odwiedzających jest otwarty cały rok (centrum informacji otwarte jest od maja do listopada). Główne wejście znajduje się od ulicy Sockenvägen, zaraz przy stacji metra Skogskyrkogården. Dojazd z Dworca Centralnego to ok. 13 minut jazdy metrem.

Zaraz przy głównym miejscu ustawiona jest wielka mapa cmentarza, a w specjalnych skrzynkach można znaleźć małe mapki z opisem poszczególnych obiektów.

Cmentarz jest ogromny, poprzecinany dróżkami i alejami którymi mogą jeździć samochody. W czasie Wszystkich Świętych po cmentarzu poruszają się autobusy komunikacji miejskiej. To teren częstych spacerów mieszkańców pobliskich dzielnic. Wiele osób przychodzi tu pobiegać, pospacerować z psem. To nie tylko cmentarz ale i park. Wielki park w którym można się zgubić. Serio!

Źródełka:

Skogskyrkogården

https://www.raa.se/upplev-kulturarvet/varldsarv/skogskyrkogarden/
http://skogskyrkogarden.stockholm.se/
Przewodnik Wiedzy i Życia: Sztokholm, Warszawa 2001.