-
Prästgatan na Gamla Stan ulica księży i kata
Historia nazwy Prästgatan Gamla Stan ma wiele pięknych uliczek, jednak moim zdaniem najpiękniejsza to Prästgatan. Ulica biegnie od Storkyrkobrinken do Österlånggatan, a zatem przecina serce Starego Miasta. Oczywiście nazwa ulicy zmieniała się przez stulecia. Co więcej, obecna to wynik przeprowadzonej w 1885 roku w Sztokholmie akcji rewizji nazw ulic. Najstarsze źródła, które wymieniają ulicę jako Prästegathen pochodzą z 1586 roku. Jak łatwo się domyśleć, nazwa wzięła się od księży, którzy mieszkali przy tej uliczce. Z kolei na przełomie XVIII i XIX wieku ulica miała jednocześnie dwie nazwy. Pierwsza to Tyska Prästgatan związana z księżmi niemieckiego kościoła, znajdującego się w południowym odcinku ulicy. Natomiast druga, dotycząca północnej części ulicy to Svenska…
-
Browar Münchenbryggeriet w Sztokholmie – historia
Browar Münchenbryggeriet w XIX wieku – początki Browar Münchenbryggeriet w Sztokholmie to jeden z najsłynniejszych browarów w Szwecji. Jego historia sięga XIX wieku. W 1855 roku firma CC Brusell & Co kupiła działkę przy Söder Mälarstrand z fabryką włókienniczą. Dzięki maszynie parowej i bliskości wody zakład przekształcono w browar. Głównym produktem miał być bawarski trunek, od którego browar Münchensbryggeriet wziął swoją nazwę. Rozwój i modernizacja Browaru Münchenbryggeriet W 1892 roku browar otrzymał pierwszą szwedzką maszynę chłodniczą. Dzięki temu produkcja była bardziej efektywna. Zakład stale się rozbudowywał. W 1895 roku, niestety w czasie remontu wybuchł pożar. Spalił się cały Browar Münchenbryggeriet. Jednak szybko rozpoczęto odbudowę. Nowy budynek był większy i nowocześniejszy.…
-
Kościół Ersta w Sztokholmie – historia niezwykłej świątyni
Początki Ersta Diakonisällskap Kościół Ersta na Södermalm w Sztokholmie wybudowała organizacja non profit, Ersta Diakonisällskap. Jest to organizacja chrześcijańska, która prowadzi działalność społeczną, edukacyjną i badawczą. Przede wszystkim zajmuje się opieką nad chorymi. Organizacja rozpoczęła swoją działalność w 1851 roku i początkowo działała przy szpitalu na sztokholmskim Kungsholmen, jednak z czasem przeniosła się na Södermalm do Ersta Malmgård, gdzie uruchomiono również szpital. W budynku szpitalnym funkcjonowała mała kaplica, która początkowo wystarczała, ale wkrótce okazała się zbyt ciasna. Zarówno pacjenci, jak i pracownicy oraz okoliczni mieszkańcy potrzebowali większej przestrzeni do modlitwy. W związku z tym zapadła decyzja o budowie kościoła, który pomieści wszystkich chętnych. Projekt kościoła – kształt, styl i inspiracje…
-
Lotnisko Arlanda: skrót, który oszczędza czas i stres
Największe lotnisko Szwecji i jego wieczny remont Lotnisko Arlanda koło Sztokholmu to największy port lotniczy w Szwecji. Od kilku lat trwa jego przebudowa, przez co często można odnieść wrażenie, że za każdym razem wszystko wygląda inaczej. Niestety, oznacza to również, że nie zawsze odlatuje się z tego samego terminala. Terminal 4 czy 5? Zależy od dnia Loty tanimi liniami do Polski odbywają się najczęściej z terminala 4, choć zdarzają się zmiany – i wtedy wylot następuje na przykład z terminala 5. Jeśli lecimy z „czwórki”, zaraz przy wejściu znajduje się niewielka kontrola bezpieczeństwa, która – choć mała – działa całkiem sprawnie. Co więcej, w tej części lotniska zazwyczaj jest mniej…
-
Evert Taube na Gamla Stan
W południowej części Gamla Stan w Sztokholmie możemy zobaczyć plac – Järntorget czyli żelazny rynek. Nazwa pochodzi oczywiście od żelaza, które tam kiedyś składowano. Na Järntorget znajdowała się także oficjalna waga miejska, którą zburzono w XVIII wieku zaraz potem jak wybudowano Södra Bankohuset. To właśnie przed Södra Bankohuset stoi sobie żelazny ludzik. Stoi pod samą ścianą budynku i prawie nikt się nim nie interesuje. A jest to pomnik bardzo ważnej osoby w szwedzkiej sferze muzycznej. Evert Taube to nietuzinkowa postać, godna szczególnej uwagi, której niewątpliwie trzeba poświęcić osobny tekst. Tymczasem skupmy się na jego pomniku, jednym z wielu, bo bezsprzecznie szwedzki trubadur ma ich w Szwecji całkiem sporo. Zacznę od…
-
Katarina kyrkobacke
Na Södermalm, a dokładnie na Katarinaberget znajduje się uliczka, która zaczyna się i kończy schodami. Z jednej strony kończy się wyjściem dokładnie na kościół Katarzyny (tutaj o kościele Katarzyny) a z drugiej strony zejściem, którym można dotrzeć do Slussen, które znajduje się w pobliżu. Katarina kyrkobacke prowadzi przez jeden z najcenniejszych historycznie terenów na Södermalm. Ulica swoją nazwę otrzymała w 1885 roku w związku z reformą nazw ulic w Sztokholmie. Znajduje się przy niej kilka ciekawych domów, które są bardzo od siebie architektonicznie odmienne. Dom przy Katarina kyrkobacke 7 zamieszkiwał m.in. organista kościoła Katarzyny. Dom przy Katarina kyrkobacke 5 został wybudowany pod koniec XVIII wieku. W 1957 roku przy…
-
Mårten Trotzigs gränd czyli najwęższa uliczka Sztokholmu
Jedną z najbardziej znanych atrakcji turystycznych na Gamla Stan w Sztokholmie jest Mårten Trotzigs gränd, czyli najwęższa ulica na sztokholmskim Starym Mieście. Ulica biegnie od Västerlånggatan. W górę do Prästgatan. W najwęższym miejscu ma tylko 90 cm szerokości. Historia słynnej ulicy Ulica wcześniej nazywała się Trappegrenden, Trånga Trappgränden albo Trotz gränd. Jej obecna nazwa wzięła się od Mårtena Trotziga, kupca, który na przełomie XVI i XVII wieku nabył sporo nieruchomości na Gamla Stan. Nie ma potwierdzenia w źródłach kiedy tak naprawdę nazwa Mårten Trotzigs gränd zaczęła funkcjonować. Uliczka nie zawsze była otwarta. W XIX wieku zamknięto ją z jednej i drugiej strony. Dopiero w 1945 roku zlikwidowano deski i udostępniono…
-
Fiński kościół na Gamla Stan
W Sztokholmie znajduje się fińska parafia. Liczy sobie ona około 8000 członków a jej kościół parafialny znajduje się na Gamla Stan niedaleko zamku królewskiego. Zgromadzenie fińskie powstało w 1577 roku. Wspólnota fińska zawsze stanowiła część kościoła szwedzkiego. Już od 1533 roku na fali reformacji fińska miała prawo do mszy w języku fińskim. Swoje spotkania odbywali w 9 różnych sztokholmskich kościołach, m.in. w Storkyrkan (mieli tam nawet własną ambonę), kościele Riddarholmen, kościele Katarzyny i św. Jakuba, który przed wybudowaniem został obiecany wspólnocie fińskiej. Niestety Finowie musieli obejść się smakiem. Przez kilkanaście lat fińska wspólnota musiała się gnieździć w niewielkim budynku na Stadsholmen, do którego w 1576 roku wprowadziło się również zgromadzenie niemieckie. W…
-
Monteliusvägen – najpiękniejsza ścieżka w Sztokholmie
Na sztokholmskiej wyspie Södermalm znajduje się najbardziej znana w Sztokholmie, a może i nawet w całej Szwecji ścieżka widokowa. Zacznijmy od początku, czyli 19 XII 1977 roku kiedy to na zboczu Mariaberget władze Sztokholmu postanowiły stworzyć park. Razem z parkiem wyznaczono ścieżkę biegnącą zboczem nad Söder Mälarstrand. Ścieżka miała być częściowo otoczona drewnianym płotami, co mocno nie spodobało się niektórym mieszkańcom Sztokholmu. Uważali oni, że płoty będą psuły widok na Mariaberget. Przeciwko ścieżce protestowali również mieszkańcy, przebiegającej obok Bastugatan, którzy korzystali z odosobnionego terenu i traktowali go jak swoją prywatną działkę. Petycje i protesty wydłużyły mocno rozpoczęcie budowy ścieżki, którą zaczęto budować dopiero 20 lat później. W międzyczasie zmieniono projekt…
-
Kościół świętego Görana.
Święty Göran, czyli święty Jerzy to bardzo ważna postać w szwedzkiej tradycji. Jest to święty szczególnie mocno związany ze Sztokholmem. Świętego Görana znajdziemy w Storkyrkan, w którym znajduje się przepiękna rzeźba świętego, która symbolizuje zwycięstwo w bitwie pod Brunkenberg, w której to rycerze śpiewali pieśń Sankt Örjanswisan ku chwale świętego Görana. Kopia rzeźby znajduje się również w Sztokholmie – na Gamla Stan. Jeszcze inna rzeźba świętego znajduje się na dachu ratusza w Sztokholmie. W miesiącach letnich z wieży ratusza rozlega się wygrywana przez dzwonki pieśń Sankt Örjanswisan. Święty Jerzy został również patronem jednego ze sztokholmskich szpitali, o którym pisałam w Nawiedzony szpital S:t. Görans., wszakże uważany jest za patrona opieki…
