-
Danderydsgatan – najpiękniejsza uliczka Östermalm.
Sztokholmska dzielnica Östermalm jest pełna uroczych zaułków. Jednym z takich zaułków jest powstała w latach 20 tych XX wieku ulica Danderydsgatan. Nazwę ulica dostała ulica na „cześć” leżącego na północ od Sztokholmu Danderydu. Ulica wchodziła w część planu miasta, który był dziełem Pera Olofa Hallmana, urbanisty, pierwszego dyrektora ds. planowania miejskiego. Jego plan miasta zakładał podzielenie dużej dzielnicy na odpowiedniej wielkości działki, na których wybudowane budynki mogły mieć wyłącznie trzy kondygnacje plus poddasze i stanowić jednolitą zabudowę bez domów wolnostojących. Ulica jest bardzo nietypowa, ponieważ biegnie przez rondo i potem „wbija się” w bramę budynku „wyskakując” niepozornie przy ulicy Karlavägen. Dzięki temu część ulicy ma bardzo kameralny charakter. Dom z…
-
Kościół św. Klary w Sztokholmie.
W samym centrum Sztokholmu ukryty między budynkami stoi piękny kościół św. Klary. Jest to kościół filialny tzn. że należy do parafii innego kościoła. Jest drugim co do wysokości kościołem w Szwecji – zaraz po katedrze w Uppsali. Wieża kościoła św. Klary mierzy 116 m. Kościół stoi w miejscu dawnego klasztoru zakonu klarysek. Król szwedzki Magnus I Birgersson postanowił w 1282 roku ufundować zakonowi klarysek klasztor z kościołem. Pierwsza opatka otrzymała imię Ingeborg. Król Magnus umieścił w klasztorze swoją 7-letnią córkę, która później została kolejną opatką klasztoru. Do XV wieku klasztorowi powodziło się bardzo dobrze. Z czasem zaczęła maleć liczba nowicjuszek, jednocześnie malały dochody. Do wszystkiego dokładał się coraz silniejszy ruch…
-
Plac Nilsa Ferlina w Sztokholmie.
W samym centrum Sztokholmu tuż obok Dworca Centralnego i kościoła św. Klary jest malutki plac nazwany imieniem szwedzkiego poety Nilsa Ferlina. W latach 50 tych w Sztokholmie postanowiono praktycznie zburzyć starą dzielnicę Klara. W ten sposób zniknęło całe mnóstwo pięknych, starych budynków, a w ich miejsce wybudowano nowoczesne i niestety brzydkie klocki. Pierwotnie placu miało nie być. Architekci uważali, że znajdujący się obok kościół św. Klary z okalającym go cmentarzem powinien być całkowicie zasłonięty. Koniec końców nie powstał ciąg budynków i tym sposobem pomiędzy dwoma budynkami znalazło się jedno z kilku wejść na teren kościoła a tym samym i niewielki plac. W 1982 roku postanowiono nadać nazwę placykowi. Wybór padł…
-
Stocznia na Beckholmen w Sztokholmie.
Beckholmen to niewielka wyspa położona w zatoce Saltsjön zaraz przy sztokholmskim Djurgården. Pokusić się można o stwierdzenie, że leży prawie w centrum Sztokholmu. Wyspa jest częścią narodowego parku miejskiego. Obecnie znajduje się tu jedyna w Sztokholmie czynna stocznia, w której co roku naprawia się od 50 do 100 statków. W 1633 roku Albrecht Schmidt na wyspie założył wytwórnię smoły. Jak wiadomo smoła to łatwopalna substancja, więc pobliska wyspa była wręcz idealnym miejscem do wytwarzania i składowania tego bardzo potrzebnego w szkutnictwie produktu ( i nie tylko w szkutnictwie). Do 1637 roku wyspa nazywała się Biskopholmen (na mapie z tego roku widnieje taka nazwa), później zaczęto ją nazywać Beckholmen (beck=smoła). W połowie XIX…
-
Judiska Museet w Sztokholmie.
Na Gamla Stan w Sztokholmie w jednym z zaułków stoi najstarsza sztokholmska synagoga. Ponad rok temu przeniesiono tu muzeum, które moim zdaniem nie mogło być w lepszym miejscu. Muzeum powstało w 1987 roku z inicjatywy Violi i Arona Neumanów. Niestety nowe muzeum nie mogło nigdzie znaleźć odpowiedniego miejsca. W końcu ulokowało się w dawnym magazynie dywanów we Frihamnen. W 1992 roku przeniosło się do byłej szkoły Vasa przy Hälsingegatando i mieściło się tam do 2016 roku. Muzeum prezentowało przedmioty związane z religią, tradycją i historią Żydów. W 1994 roku muzeum otrzymało nagrodę Muzeum Roku Szwedzkiego Stowarzyszenia Muzeów. W 2019 roku muzeum ponownie zmieniło miejsce, tym razem w miejscu idealnym, czyli…
-
Carl Eldhs Ateljemuseum.
W Vasastan jednej z części Sztokholmu jest ukryte niesamowite muzeum. To pracownia znanego szwedzkiego rzeźbiarza, Carla Eldh. Przyszły rzeźbiarz urodził się 10 maja 1873 roku we wiosce leżącej na północ od Uppsali. Jego ojciec był kowalem. Po ukończeniu 19 roku życia Carl wyjechał do Sztokholmu, aby podjąć naukę w Konstfack (wyższa szkoła sztuki, projektowania i rzemiosła). Carl wyspecjalizował się jako rzeźbiarz ornamentowy, dzięki temu pracował potem przy renowacji katedry w Uppsali. W 1897 roku rozpoczął studia w Paryżu. Studiował i równocześnie pracował jako rzeźbiarz. Jego prace szybko zdobyły uznanie. Do Szwecji Carl wrócił w 1904 roku. Rok później poznał piękną Elise Persson. W 1907 roku urodziła im się córka Brita…
-
„Twierdza” Fredriksborg.
W archipelagu sztokholmskim pomiędzy Rindö i Värmdö znajduje się cieśnina Oxdjupet. To główny szlak żeglugi do Sztokholmu. Ta cieśnina to bardzo ważne strategicznie miejsce. O jej znaczeniu wiedziano już w XVI wieku. Wtedy do król Gustav Vasa wydał rozkaz zablokowania cieśniny (w tym miejscu zatapiano statki). W 1710 roku major Gabriel Cronstedt zaproponował, aby na Värmdö przy Oxdjupet zbudować umocnienia obronne. Miały one zabezpieczyć wejście do Sztokholmu. Fortyfikacje wybudowano po zakończeniu III wojny północnej. Na szczycie wzniesienia – 40 metrów nad wodą wybudowano potężną redutę. Otoczono ją kanałem burzowym. Do budynku można było się dostać wyłącznie po moście zwodzonym. Reduta mieściła 40 armat i podobno na raz mogło w niej przebywać 2000…
-
Kto w Sztokholmie wychodzi z kanału?
W Sztokholmie tuż przy wyjściu ze stacji metra Slussen znajduje się intrygująca rzeźba. To wyglądający z kanału robotnik. Rzeźba została stworzona w 1967 roku przez Karla Göte Bejemark w celu oddania hołdu szwedzkiemu komikowi, Hassemu Alfredssonowi. W 1967 Alfredsson został uznany za najzabawniejszą osobę w Szwecji. Człowiek wyglądający z kanału to właśnie Hasse, a rzeźba nosi tytuł…Humor. W pierwotnym projekcie obok Hassego miała stać figura turysty fotografującego komika, ale ze względu na wysokie koszty zrezygnowano z dodatkowej rzeźby. Również miejsce rzeźby miało być inne. W pierwszym rzucie rzeźbę zaoferowano Helsingborg i Malmö – miejscom narodzin i młodości komika. Następnie padło na Lidingö – miejsce śmierci Alfredssona. W ostateczności rzeźbę postawiono…
-
Fabryka Nobla w Vinterviken.
W jednej z licznych zatok jeziora Mälaren, która wcina się w ląd w okolicy dzielnicy Aspudden w Sztokholmie, znajdują się bardzo ciekawe obiekty związane z Alfredem Noblem. W 1865 roku obszar nad zatoką kupił Alfred Nobel. W Vinterviken założył fabrykę i zamieszkał na stałe. Fabryka szybko się rozbudowała. Przybyło nowych budynków fabrycznych, specjalnych miejsc przeznaczonych na próby wybuchowe, magazynów i budownictwo mieszkalne dla pracowników, które ze względów bezpieczeństwa postawiono po drugiej stronie wzniesienia w Dolinie Mörtviken. Zbudowano tu również niewielki port. Materiał wybuchowy transportowany był drogą wodną lub pojazdami konnymi, które oznaczone były czerwoną flagą. Pociągnięta też została linia kolei wąskotorowej. W 1868 roku w fabryce doszło do sporej eksplozji, w wyniku…
-
Nawiedzony szpital S:t. Görans.
W samym centrum Sztokholmu na Kungsholmen znajduje się stary szpital. Już w XIII wieku w Sztokholmie był szpital o nazwie Sankt Göran – wtedy znajdował się na Brunkebergsåsen. W XIX wieku rozpoczęto budowę nowego szpitala, którego patronem miał zostać również św. Jerzy. Nowy szpital St. Göran przyjął pierwszego pacjenta w roku 1888. Początkowo szpital przeznaczony był wyłącznie dla pacjentów z chorobami wenerycznymi i gruźlicą (był tu las sosnowy pomagający w leczeniu gruźlicy). Z czasem szpital rozrósł się. W 1970 roku do szpitala St. Göran przeprowadziła się pediatria. W 1996 roku pediatria przeniosła się do Szpitala Uniwersyteckiego Karolinska. W dawnym budynku pediatrii obecnie znajdują się biura firmy Electrolux. W 1999 roku…
