-
Risgrynsgröt czyli świąteczna ryżowa owsianka.
Risgrynsgröt, czyli ryżowa owsianka to potrawa, która ma swoje odpowiedniki w wielu krajach na całym świecie. W krajach nordyckich „kasza ryżowa” pojawiła się w XIV wieku. Przez wiele wieków owsianka ryżowa była potrawą luksusową, którą spożywała wyłącznie arystokracja. Ryż był towarem zamorskim, przez co był drogi i niedostępny dla zwykłych śmiertelników. W XIX wieku wiele towarów luksusowych staniało i owsianka ryżowa stała się dostępna, a przez to i popularna wśród ludzi z niższych sfer. Nadal jednak dodatki do owsianki, czyli masło, śmietana, jajka czy cynamon były dodatkami luksusowymi. Owsianka ryżowa jest tak naprawdę obecna na szwedzkich stołach przez cały rok, ale utarło się, że jest to tradycyjne danie świąteczne. Owsiankę…
-
Bruna bönor czyli wigilijna czarna fasola.
Brązowa fasola do Europy przypłynęła z Ameryki Południowej. W Szwecji uprawia się ją dopiero od połowy XVII wieku. Najdłużej uprawiana jest na Olandii, bo od 1855 roku do czasów obecnych. Do roku 1955 brązowa fasola uprawiana była w kilku częściach Szwecji. Po roku 1955 uprawa skurczyła się do Olandii, i obecnie jest chroniona oznaczeniem geograficznym nazwy regionalnej (CHOG). Brązowa fasola jest podstawowym składnikiem, jednej z popularnych potraw wigilijnych, czyli Bruna bönor. Bruna bönor kiedyś szczególnie była popularna na wsiach. To bardzo tania potrawa, a od kiedy w XIX wieku staniał cukier, ważny składnik tej potrawy, stała się dostępna dla wszystkich. Bruna bönor serwuje się z ciepłą szynką, albo żeberkami, do których podaje…
-
Fiskbullar czyli szwedzkie rybne klopsiki.
Jednym z ulubionych przysmaków szwedzkich są fiskbullar, czyli rybne klopsiki. Klopsiki mają dosyć długą tradycję. Wiadomo, że już w 1844 roku były na szwedzkich stołach, a przepis na nie pojawił się w książce kucharskiej z 1911 roku (w pierwszym wydaniu szwedzkiej książki kucharskiej). Najwięcej fiskbullar podobno zjadają mieszkańcy Bohuslän co nie jest dziwne, ponieważ znajduje się tam największy ośrodek przemysłu rybnego. Klopsiki robi się z mielonej ryby – najlepiej dorsza albo plamiaka lub rdzawca, które też są rybami z rodziny dorszowatych. Tradycyjne klopsiki są dorsza, ale robi się je również z łososia, mintaja albo homara. Rybę mieli się, a następnie dodaje się do niej mleko i skrobię, a następnie gotuje…
-
Messmör czyli przepyszne słodkie masło.
Wszyscy wszędzie zajadają się masłem orzechowym, a Szwecja ma swój odpowiednik, który jest o niebo zdrowszy i lepszy, bo zawiera żelazo i wapń. Messmör to słodkie smarowidło do pieczywa. Nikt nie wie, kiedy dokładnie ktoś zaczął je robić. Wiadomo, że już w XVII wieku jedzono messmör. Messmör robi się z mleka krowiego albo koziego, a dokładnie z serwatki, która zostaje z produkcji twarogu. Pasterze, którzy w swoich chatach na pastwiskach robili twaróg przygotowywali od razu messmör, tzn. tak nie do końca, bo za mieszanie w garach i pilnowanie, żeby serwatka się nie przypaliła, odpowiedzialne były kobiety. Przygotowanie takiego smarowidła było bardzo czasochłonne, ponieważ gotowanie serwatki trwało cały dzień i wymagało…
-
Wyprawa do Północnej Macedonii.
Po ostatniej wyprawie do Macedonii Macedonia z „przebojami”. nie miałam ochoty na powrót do tego kraju. Ok, nie miałam ochoty na szybki powrót, bo to, że wrócimy, było pewne. Nie widzieliśmy nawet połowy tego kraju. Tak więc ja na ten rok bardziej celowałam w Estonię albo w Rumunię. Z planów nic nie wyszło, ponieważ godziny lotów i ceny biletów wybrały za nas. Najpierw była Albania, a potem miała być Macedonia. W Skopje wylądowaliśmy w nocy i tym razem nie kombinowaliśmy z taksówkami i hotelem w miarę blisko lotniska. Do samego Skopje nie jest daleko, a przy lotnisku baza noclegowa pozostawia wiele to życzenia. Wzięliśmy auto i pojechaliśmy do naszego noclegu, który jak się…
-
Polkagris – historia szwedzkiego, kultowego karmelka.
18 listopada 1824 roku w Jönköping urodziła się Amalia Eriksson. Była jedną z pięciorga dzieci pokojówki i kowala. Kiedy Amalia miała 9 lat, zmarła jej matka, a rok później ojciec z czwórką rodzeństwa. W 1834 roku Europę Zachodnią nawiedziła epidemia cholery, a Jönköping zostało szczególnie dotknięte zarazą. Cholera pochłonęła wiele istnień – w tym ojca i rodzeństwo Amalii. Mała Amalia, chcąc przeżyć zatrudniła się jako pokojówka u sióstr Rödong. W 1855 roku siostry przeprowadziły się do miasteczka Gränna, a razem z nimi Amalia. Dziewczyna w nowym miejscu poznała swojego przyszłego męża, Andersa Erikssona, za którego wkrótce wyszła za mąż i urodziła dziecko – córkę Idę. Wkrótce po urodzeniu córki, Amalia…
-
Prinsesstårta – najpopularniejszy szwedzki tort.
Prinsesstårta, to mówiąc wprost, tort księżniczki. Jest to tradycyjny, szwedzki tort. Już w XIX wieku pojawiły się torty o nazwie Prinsesstårta. Były to różne ciasta, niekoniecznie przypominające to obecne. Najwcześniej użytą i zarazem udokumentowaną w źródłach nazwą „Prinsesstårta” jest ogłoszenie w gazecie z 1893 roku. Z czasem co roku na Boże Narodzenie pojawiał się w gazetach przepis na Prinsesstårta. Pierwszy, oficjalny przepis na Prinsesstårta został opracowany przez nauczycielkę i pisarkę kulinarną Jenny Åkerström, która na początku XX wieku prowadziła szkołę gospodyń domowych dla młodych i bogatych dziewcząt na sztokholmskim Östermalm. Jenny zebrała przepisy, które były wykorzystywane w jej szkole w „Książce kucharskiej księżniczek”. Książka zawiera ponad 1000 przepisów. Wśród jej…
-
8 przysmaków szwedzkiej Wielkanocy.
Szwecja jest krajem protestanckim, więc Wielkanoc wygląda odrobinę inaczej niż w Polsce. Różnica jest taka, że dla Szwedów najważniejszym dniem jest Wielki Piątek. Dzień Postu. Drugą różnicą jest to, że Wielka Sobota to dzień jajek – zarówno tych od kury jak i wypełnionych słodyczami. Trzecią różnicą jest to, że na Wielkanoc je się większość tych samych potraw co na Boże Narodzenie. Jajka. Kiedyś jajka w Wielkanoc jadano przede wszystkim na południu kraju. Było to związane z kurami nioskami i z tym, że na południu tych jaj zawsze nazbierano więcej niż na pólnocy. Dzisiaj jajka są obowiązkowe na stole szwedzkim – najlepiej z majonezem, kawiorem i krewetkami. Jajka oczywiście można pomalować…
-
Smaki Bułgarii.
Tydzień to zbyt mało czasu, żeby poznać kuchnię bułgarską. Każdy region Bułgarii słynie z czegoś innego. Wybrzeże to dania rybne – np. ribena czorba, czyli zupa rybna (nie udało mi się jej spróbować). Niziny to gjuwecz (mięso zapiekane z warzywami), góry to nabiał. Jest to na pewno kuchnia ukształtowana przez wpływy tureckie i greckie czerpiąca garściami z darów natury. To, co odróżnia kuchnię bułgarską od pozostałych krajów bałkańskich to ilość zup. Bałkany lubią flaki, więc i Bułgaria musi mieć flaczki. Bułgarskie flaki są podobnie gotowane jak te w Rumunii. Szkembe czorba gotuje się z flaków wieprzowych lub cielęcych w bulionie z mlekiem, a całość hojnie doprawia czosnkiem i suszoną papryką.…
-
Glögg – smak szwedzkiego Bożego Narodzenia.
Glögg to skandynawski gorący napój na bazie wina lub spirytusu. Grzane wino było popularne już w starożytności. Dodane przyprawy do wina wzmacniały jego walory smakowe, a także sprawiały, że działało jak lekarstwo. W średniowieczu zwyczaj picia ciepłego wina był rozpowszechniony w niemieckojęzycznej części Europy i to właśnie z tego regionu przywędrował do krajów nordyckich. Wiadomo, że król szwedzki, Gustaw Wasa miał swoją ulubioną mieszankę składającą się z wina reńskiego, cukru, miodu, cynamonu, goździków, imbiru i kardamonu. W Szwecji wino grzane stało się szalenie popularne pod koniec XIX wieku. Zapotrzebowanie było tak duże, że firmy zajmujące się sprzedażą wina, zaczęły wytwarzać gotowe grzańce. Produkowali je w dwóch wariantach, słabszym i mocniejszym…
