-
Muzeum Litografii w Sztokholmie.
W XVIII wieku Alois Senefelder wynalazł nową metodę drukowania — litografię, czyli wydruk na kamieniu. Jest to technika graficzna zaliczana do druku płaskiego, w której rysunek przeznaczony do powielania wykonuje się na kamieniu litograficznym. Metoda ta bardzo szybko się rozpowszechniła zarówno w zastosowaniu komercyjnym jak i artystycznym. Metodę tę wykorzystywano do drukowania plakatów i…opakowań zapałek. Litografię stosowali m.in.Pablo Picasso, Henri Matisse, Henri de Toulouse-Lautrec, Pierre-Auguste Renoir, Edvard Munch, Marc Chagall, Stanisław Wyspiański i Leon Wyczółkowski. W Szwecji pierwsza drukarnia litograficzna została założona w Sztokholmie w roku 1818 (w tym samym roku została również założona w Polsce) przez dwóch Niemców Ludwiga Fehra i Carla Mülera. W 1829 roku drukarnię litograficzną otworzył…
-
Nyköping – miasto wielkich wydarzeń.
Nyköping jest to miasto, które leży u ujścia rzeki Nyköpingsån do Bałtyku. Jest to dosyć stare miasto. Nazwa Nyköping pojawia się w XIII wieku. Badania archeologiczne sugerują, że miasto wcześniej nazywało się Aros. Na pewno był to teren zamieszkały już w prehistorii, na co wskazują liczne znaleziska archeologiczne. W XII wieku w Nyköping zbudowano dwa zamki (jeden w samym Nyköping, a drugi trochę dalej). Zamek Nyköpingshus był świadkiem wielu słynnych wydarzeń w tym wspomnianym już przeze mnie w innym poście (Zamek w Nyköping czyli o związkach Przemysła II. ), ślubie szwedzkiej królewny Ryksy z polskim królem Przemysłem II, podpisania Unii Kalmarskiej i uczty Jarla Birgera. Nyköping po pewnym czasie stał…
-
Kościół w Salem.
Kawałek od Sztokholmu na cyplu jeziora Bornsjön przycupnął romański kościół Salem. Kościół wybudowano na początku XII wieku. Świątynia prawdopodobnie pełniła funkcje obronne (umiejscowiony na cyplu), o czym świadczą otwory strzelnicze w wieży. Początkowo kościół był mniejszy, składał się tylko z wieży i niewielkiej nawy głównej. W XV wieku dobudowano przedsionek i przedłużono nawę. W czasach kiedy wybudowano kościół, w jego okolicy znajdowała się wioska Säby. Kościół ma bardzo surowy wystrój. W środku kościoła zobaczyć można chrzcielnicę z XII wieku. Szafka ołtarzowa w której przedstawiony jest patron kościoła, oraz święta Birgitta i święty Eryk znajduje się Muzeum Historycznym w Sztokholmie. W XVIII wieku kościół otrzymał organy, które zostały przeniesione do kaplicy…
-
Mariefred.
Mariefred to niewielkie miasteczko położone w województwie Södermanland nad jeziorem Mälaren – dokładnie 65 km od Sztokholmu. Historia Mariefred zaczyna się w XIII wieku kiedy to zwierzchnik administracji i sądownictwa w Szwecji, Bo Jonsson Grip kazał postawić w tym miejscu twierdzę. Swoją nazwę miasteczko zawdzięcza zakonowi Kartuzów, którzy w 1493 roku wybudowali swój klasztor i nazwali go Pax Mariae (w miejscu, w którym znajdował się klasztor, obecnie stoi kościół). Pierwotnie miasto ograniczało się do niewielkiego obszaru – otoczone wodami jeziora Mälaren oraz parafią Kärnbo. W XVII wieku miasto strawiły trzy ogromne pożary. W czasie jednego z nich spłonął kościół. Na szczęście stare domy w większości zostały uratowane przed rozbiórką. Na…
-
Ruiny w Hammersta.
Na południe od Sztokholmu w parafii Ösmo należącej do Nynäshamn można zobaczyć tajemnicze ruiny zamku. Pierwsze potwierdzone informacje o tym miejscu pochodzą z pierwszej połowy XIV wieku, ale istnieje wiele dowodów na to, że ten teren zamieszkany był jeszcze w czasach prechstorycznych. W XIV wieku wybudowano w Hammersta kamienny zamek. Był to budynek dwukondygnacyjny. Wejście do zamku było umieszczone wysoko nad ziemią, do którego prowadziły drewniane schody z zadaszeniem. W 1426 roku właściciel Hammersta, Ehrengisle Nilsson podarował go swojej żonie Brittcie Olofsdotter-Tott, która była bardzo barwną osobą. Brita (duń. Birgitta) była córką duńskiego rycerza. Była bardzo przywiązana do Danii, co poskutkowało tym, że została skazana na spalenie na stosie za donoszenie Duńczykom…
-
Pałac Stora Ängby w Bromma.
Pierwsze wzmianki o dworze w Ängby są z XIV wieku. W pierwszej połowie XVI wieku zbudowano kamienny dwór. Pod koniec XVII wieku Stora Ängby kupił marszałek Johan Gabriel Stenbock i to on wybudował dwór, który obecnie można zobaczyć. Pałac wielokrotnie zmieniał właścicieli. Ostatnim był królewski sekretarz, Carl Gustaw Wahlberg. w 1904 rodzina Wahlberg sprzedała posiadłość miastu Sztokholm. Do roku 1932 w Stora Ängby funkcjonowało gospodarstwo rolne, kiedy to rozpoczęło się planowanie otaczających terenów z przeznaczeniem ich na willowe działki. W latach 40 tych w pałacu znajdowało się schronisko młodzieżowe. Skrzydło pałacu przerobiono na cztery mieszkania. Po remoncie w 1957 roku nieruchomość dostała do użytkowania Obronie cywilnej. W 2005 roku pałac…
-
Ryty w Slagsta.
W 1971 roku w czasie budowy drogi w podsztokholmskiej dzielnicy Slagsta odkryto naskalne ryty. Jest to największa tego typu „płaskorzeźba” w regionie Sztokholmu. Prawdopodobnie powstała w późnej epoce brązu. Nie wiadomo dlaczego akurat w tym miejscu. Ryty przedstawiają siedemnaście łodzi, trzy postacie zwierząt (jelenie, lub konie), około 170 „dołków” (wkładano w nie zapłatę dla bogów – wyżłobiono je znacznie później), mężczyznę, kilka małych postaci oraz…odcisk stopy. Ryty zajmują powierzchnię kamienia o wielkości 4,8 x 3,3 metra. W 1971 w tym miejscu rozpoczęła się budowa drogi. Przy budowie kręcił się Rudolf Hansson, archeolog-amator. Rudolf miał nawyk kopania nogą w ziemię, mech – co tam mu się akurat nawinęło. Pewnego dnia kopnął…
-
Kościół w Täby.
Na północ od Sztokholmu znajduje się parafia Täby. Kościół w parafii Täby jest bardzo znany z malowideł ściennych. Pierwszy kościół w Täby prawdopodobnie został wybudowany w XI wieku. Ten, który można zobaczyć obecnie, jest z XIII wieku. Początkowo kościół składał się z jednej nawy i zakrystii. W XV wieku dobudowano kruchtę, którą nieznany mistrz ozdobił pięknymi malowidłami. Wiadomo za to kto jest autorem pozostałych malowideł. Malowidła przedstawiające sceny ze Starego i Nowego Testamentu stworzył Albertus Pictor, znany niemiecko-szwedzki malarz sakralny. Te z Täby są uważane za najpiękniejsze, jakie stworzył. Pictor ozdobił swoimi pracami około 30 kościołów w okolicy jeziora Mälaren. Niestety większość ścian i sklepień w tych kościołach została w…
-
Wikingowie w Täby.
W XI wieku w Vallentunie żył Jarlabanke. Miał on spory kawałek ziemi Vallentunie, a jego siedziba prawdopodobnie znajdowała się w miejscu dzisiejszej plebanii kościoła w Täby. Tereny wokół jeziora Vallentuna są, a dokładnie były podmokłe i trudno dostępne. Chcąc dotrzeć z Täby do Vallentuny trzeba było nadłożyć mocno drogi. Jarlbanke postanowił ułatwić sobie życie i nakazał usypać nasyp ze żwiru i kamieni. W celu zaznaczenia krawędzi wału co 2,5 m ustawiono kamienie. Początek i koniec drogi zaznaczono wielkimi kamieniami oznaczonymi runami. Niestety do naszych czasów zachowały się tylko dwa. Badacze twierdzą, że pozostałe dwa mogły zostać zabrane do kościołów w Danderyd i Fresta. Legenda mówi, że nasyp miał być mostem,…
-
Stockholms stadshus czyli czerwony ratusz w Sztokholmie.
Na widokówkach ze Sztokholmu obok panoramy Gamla Stan zawsze jest zdjęcie czerwonego ratusza. Właściwie jest to jeden z najbardziej znanych szwedzkich budynków. Pod koniec XIX wieku Sztokholm był już ogromnym miastem. Rada miejska co rusz zmieniała miejsce urzędowania, a sądy były coraz bardziej przepełnione. Sztokholm zdecydowanie potrzebował dużego ratusza. Jako miejsce nowego ratusza wybrano południowo-wschodni kraniec Kungsholmen. W 1902 roku ogłoszono konkurs architektoniczny, który wygrał Ragnar Östberg. Projekt Ragnara przypominał trochę wenecki Pałac Dożów i dzwonnicę św. Marka. Lokalizacja ratusza nad wodą to kolejne podobieństwo z Wenecją. W międzyczasie postanowiono rozdzielić funkcje ratusza. W ten sposób powstał jeszcze jeden ratusz na Kungsholmen. Ratusz nad wodą miał pełnić funkcje reprezentacyjne, a…
