-
20 obowiązkowych punktów szwedzkiego Bożego Narodzenia.
1. Zakupy Co roku słyszy się o rozumnym kupowaniu, bo klimat itd. Najwidoczniej w okresie świątecznym wszyscy zapominają o Grecie Thunberg. 2. Gwiazda adwentowa Gwiazda adwentowa, która symbolizuje też Gwiazdę Betlejemską, do Szwecji przywędrowała z Niemiec. Podobno rodowici Szwedzi wiedzą, gdzie mieszkają obcokrajowcy, ponieważ Szwed zawsze zawiesza gwiazdę wraz z rozpoczęciem Adwentu – a obcokrajowcy albo szybciej, albo później. 3. Świecznik adwentowy Świecznik to cztery świece, z których pierwszą zapala się w pierwszy dzień adwentu. Co tydzień zapala się kolejną świecę (razem z poprzednią), aż w ostatnim tygodniu płoną wszystkie. Zwyczaj zapalania świec adwentowych pojawił się w Szwecji w XIX wieku. 4. Amarylis To popularny bożonarodzeniowy kwiat w Szwecji, który…
-
Plac Nilsa Ferlina w Sztokholmie.
W samym centrum Sztokholmu tuż obok Dworca Centralnego i kościoła św. Klary jest malutki plac nazwany imieniem szwedzkiego poety Nilsa Ferlina. W latach 50 tych w Sztokholmie postanowiono praktycznie zburzyć starą dzielnicę Klara. W ten sposób zniknęło całe mnóstwo pięknych, starych budynków, a w ich miejsce wybudowano nowoczesne i niestety brzydkie klocki. Pierwotnie placu miało nie być. Architekci uważali, że znajdujący się obok kościół św. Klary z okalającym go cmentarzem powinien być całkowicie zasłonięty. Koniec końców nie powstał ciąg budynków i tym sposobem pomiędzy dwoma budynkami znalazło się jedno z kilku wejść na teren kościoła a tym samym i niewielki plac. W 1982 roku postanowiono nadać nazwę placykowi. Wybór padł…
-
Norrtälje – dawne uzdrowisko.
Norrtälje to stolica Roslagen czyli przybrzeżnego obszaru we wschodniej części szwedzkiego Uppland. Prawdopodobnie już w XIII wieku w miejscu Norrtälje istniał punkt handlowy. W późnym średniowieczu w tym miejscu była wioska Tällie . W 1622 roku, dzięki królowi Gustawowi II Adolfowi, Tällie przekształciło się w ośrodek miejski o nazwie Norra Tällie. Kilka lat później król założył w mieście fabrykę karabinów. Sprowadził on do Norrtälje niemieckich rusznikarzy. Dzięki temu, że nadał im szwedzkie obywatelstwo z prawem handlu zagranicznego, miasto rozwijało się w bardzo szybkim tempie. Niestety prawa te zostały odebrane i miasto szybko przemieniło się w ciche miasteczko. W czasie Wielkiej Wojny Północnej Norrtälje ( i wiele innych nadmorskich miasteczek) zostało…
-
Stocznia na Beckholmen w Sztokholmie.
Beckholmen to niewielka wyspa położona w zatoce Saltsjön zaraz przy sztokholmskim Djurgården. Pokusić się można o stwierdzenie, że leży prawie w centrum Sztokholmu. Wyspa jest częścią narodowego parku miejskiego. Obecnie znajduje się tu jedyna w Sztokholmie czynna stocznia, w której co roku naprawia się od 50 do 100 statków. W 1633 roku Albrecht Schmidt na wyspie założył wytwórnię smoły. Jak wiadomo smoła to łatwopalna substancja, więc pobliska wyspa była wręcz idealnym miejscem do wytwarzania i składowania tego bardzo potrzebnego w szkutnictwie produktu ( i nie tylko w szkutnictwie). Do 1637 roku wyspa nazywała się Biskopholmen (na mapie z tego roku widnieje taka nazwa), później zaczęto ją nazywać Beckholmen (beck=smoła). W połowie XIX…
-
Muzeum Pythagoras w Norrtälje.
Nadmorskie miasto Norrtälje ma w swojej ofercie zwiedzania kilka ciekawych muzeów. Jednym z nich jest industrialne muzeum, które mieści się w dawnej fabryce silników spalinowych Pythagoras. W muzeum tym można zobaczyć maszyny, które produkowano od początku XX wieku do zamknięcia fabryki, czyli roku 1979. Fabryka w środku wygląda tak, jak w momencie kiedy opuścił ją ostatni pracownik. Firma Pythagoras została założona w 1898 roku. Firmę stworzyli młodzi wynalazcy. Byli oni zafascynowani okultyzmem, mistycyzmem – stąd na patrona fabryki wybrali greckiego filozofa, mistyka i matematyka- Pitagorasa. Fabryka szybko stała się największym miejscem pracy w Norrtälje. Maszyny z Pythagorasa znajdowały zbyt na całym świecie. W latach 30 tych fabryka zaczęła mieć problemy…
-
Czarna postać w pałacu Krusenberg.
Na północ od Sztokholmu w stronę Uppsali znajduje się mnóstwo dworów. Jednym z nim jest Krusenberg. W latach 40 tych XVII wieku, szlachcic Johan Jespersson Cruus af Harfvila postawnowił wybudować w tym miejscu pałac. Niestety w 1644 roku Johan zmarł w Ystad na wojnie z Danią. Nie dane mu było zobaczyć pałacu w pełnej okazałości. Pałac został zaprojektowany przez nie byle kogo, bo Nicodemusa Tessina Starszego (twórca pałacu Drottningholm). Został ukończony w 1648 roku, ale już na początku XVIII wieku spłonął. Dzisiejszy wygląd pałac to efekt przebudowy z roku 1819. W tym czasie właścicielem posiadłości był hrabia Per Gustaf af Ugglas, który zarządził renowację budynków. Do lat 80 tych XX…
-
Ruiny kościoła Karla.
Jadąc trasą nr 76 na północ od Norrtälje mija się ruiny kościoła. Są o tyle ciekawe, bo rzut kamieniem dalej znajduje się inny kościół. Jak to możliwe, że dosłownie obok siebie są dwa kościoły, ale jeden jest ruiną? Do XVIII wieku na tym terenie były dwie parafie: Karls i Söderby. Ta pierwsza była mniejsza. W 1812 roku odbyło się w niej ostatnie nabożeństwo. Niestety był to wyrok śmierci na świątynię, która z roku na rok popadała w coraz większą ruinę. A kościół był nie byle jaki…. Legenda mówi, że w tym miejscu jeszcze przed wybudowaniem kościoła stała inna budowla sakralna. Poświęcono ją świętemu Karlungowi z Roslagen. Karl był prawdopodobnie mnichem, który…
-
Judiska Museet w Sztokholmie.
Na Gamla Stan w Sztokholmie w jednym z zaułków stoi najstarsza sztokholmska synagoga. Ponad rok temu przeniesiono tu muzeum, które moim zdaniem nie mogło być w lepszym miejscu. Muzeum powstało w 1987 roku z inicjatywy Violi i Arona Neumanów. Niestety nowe muzeum nie mogło nigdzie znaleźć odpowiedniego miejsca. W końcu ulokowało się w dawnym magazynie dywanów we Frihamnen. W 1992 roku przeniosło się do byłej szkoły Vasa przy Hälsingegatando i mieściło się tam do 2016 roku. Muzeum prezentowało przedmioty związane z religią, tradycją i historią Żydów. W 1994 roku muzeum otrzymało nagrodę Muzeum Roku Szwedzkiego Stowarzyszenia Muzeów. W 2019 roku muzeum ponownie zmieniło miejsce, tym razem w miejscu idealnym, czyli…
-
Rindö – nawiedzona wyspa.
Wyspa Rindö to jedna z licznych wysp archipelagu sztokholmskiego – położona tuż obok Waxholm. Wyspa ma około 5 km długości i 1,2 szerokości. Prowadzi przez nią droga publiczna którą biegnie linia autobusowa. Ze stałym lądem łączy ją przeprawa promowa. Od zawsze wyspa była uważana za bardzo ważną strategicznie. Zbudowano na niej fortyfikacje Oskar-Fredriksborg (o których pisałam niedawno), Byviksfortet, oraz redutę obronną. Do jesieni 2005 roku na Rindö mieścił się Amfibieregementet (pułk amfibii). Na chwilę obecną Rindö przechodzi ogromne zmiany. Do 2030 ma się stać, pierwszym prawdziwym „miastem” na jeziorze (Szwedzi traktują Bałtyk jako jezioro) w archipelagu sztokholmskim. Wyspa to głównie domki plus wojskowe budynki, które są przerabiane na apartamentowce. Rindö…
-
Oskar-Fredriksborg.
Oskar-Fredriksborg to fortyfikacje, które znajdują się na wyspie Rindö przy cieśninie Oxdjupet. W XIX wieku forteca Fredriksborg została zastąpiona twierdzą Vaxholm. Oxdjupet zostało zatarasowane wrakami statków i w ten sposób wrogie okręty nie mogły przepłynąć w tym miejscu (w pewnym momencie podobno można było przejść „suchą nogą” pomiędzy Rindö, a Värmdö). Pod koniec XIX wieku postęp technologiczny sprawił, że coraz większe statki zaczęły mieć problem z przepłynięciem koło Vaxholm. Sama twierdza stała się przestarzała – mało odporna na nowe pociski. Powrócono wówczas do myśli, żeby ponownie udrożnić Oxdjupet. W związku z tym, że umocnienia Fredriksborg były już dosyć mocno zniszczone postanowiono wznieść nowe umocnienia na Rindö. Dokładnie naprzeciwko starej twierdzy…
