Przewodnik po Sztokholmie
-
Bruksmuseum w Tumba.
Na przedmieściach Sztokholmu w Tumba znajduje się bardzo ciekawe (darmowe) muzeum. Jest to muzeum przedstawiające historię produkcji banknotów oraz ludzi, którzy pracowali w papierni w Tumba. Muzeum zostało otwarte w 1968 roku. W 2004 roku zostało przejęte przez Muzeum Historyczne. W 2008 roku zostało nominowane do nagrody Europejskiego Muzeum Roku. Papiernia w Tumba istnieje od 1755 roku. W XVIII wieku w Szwecji (i nie tylko w Szwecji) w obiegu było mnóstwo fałszywych banknotów. Szwedzki Bank postanowił wziąć sprawy w swoje ręce i zacząć produkcję własnych banknotów. Tumba świetnie nadawała się postawienie fabryki. Dostęp do wody płynącej (kiedyś w Tumba był młyn), a także pewna odległość od Sztokholmu (fabrykę można było trzymać w…
-
Świąteczna wystawa NK w Sztokholmie.
W Sztokholmie jednym z punktów bożonarodzeniowej tradycji jest wystawa w najbardziej znanym i najdroższym domu towarowym NK (Nordiska Kompaniet). Wystawy są różne. Jednego roku mogą być niesamowicie ciekawe, a innego takie sobie. Od kilku lat są zwyczajnie nudne (i nie jest to tylko moje zdanie), a niektóre motywy zaczynają się powtarzać. Co roku począwszy od 1915 roku w witrynach sklepowych przy Hamngatan pojawiają się tematyczne bożonarodzeniowe wystawy. Każdego roku są inne, a temat wystawy jest zawsze pilnie strzeżoną tajemnicą. Nigdy nie wiadomo, czym tym razem zainspirował się twórca wystawy. Wystawami NK od 11 lat zajmuje się jedna firma projektowa JoAnn Tan Studio. Okna w trakcie urządzania wystaw są szczelnie zasłonięte…
-
Historia pomnika Sven Jerringa.
W Sztokholmie przed budynkiem szwedzkiego radia stoi ciekawa rzeźba, której autorem jest KG Bejemark (jest autorem znanej rzeźby człowieka wychodzącego z kanału w Sztokholmie). Jest to pomnik znanego szwedzkiego dziennikarza i Nilsa Gundera Hägg, słynnego szwedzkiego lekkoatlety. Sven Jerring urodził się 8 grudnia 1895 roku w Malung (Dalarna). W dzieciństwie był spokojnym chłopcem, który od szalonych zabaw wolał czytanie książek. Po ukończeniu średniej szkoły w Norrköping poszedł na studia humanistyczne w Uppsala. Wkrótce otrzymał pracę w szwedzkiej ambasadzie w Petersburgu. Załapał się akuratnie na rewolucję październikową. W 1919 roku już był z powrotem w Szwecji i podjął ponownie studia w Uppsala. Po ukończeniu studiów został niezależnym dziennikarzem w Vadstena Läns…
-
Muzeum Litografii w Sztokholmie.
W XVIII wieku Alois Senefelder wynalazł nową metodę drukowania — litografię, czyli wydruk na kamieniu. Jest to technika graficzna zaliczana do druku płaskiego, w której rysunek przeznaczony do powielania wykonuje się na kamieniu litograficznym. Metoda ta bardzo szybko się rozpowszechniła zarówno w zastosowaniu komercyjnym jak i artystycznym. Metodę tę wykorzystywano do drukowania plakatów i…opakowań zapałek. Litografię stosowali m.in.Pablo Picasso, Henri Matisse, Henri de Toulouse-Lautrec, Pierre-Auguste Renoir, Edvard Munch, Marc Chagall, Stanisław Wyspiański i Leon Wyczółkowski. W Szwecji pierwsza drukarnia litograficzna została założona w Sztokholmie w roku 1818 (w tym samym roku została również założona w Polsce) przez dwóch Niemców Ludwiga Fehra i Carla Mülera. W 1829 roku drukarnię litograficzną otworzył…
-
Stockholms stadshus czyli czerwony ratusz w Sztokholmie.
Na widokówkach ze Sztokholmu obok panoramy Gamla Stan zawsze jest zdjęcie czerwonego ratusza. Właściwie jest to jeden z najbardziej znanych szwedzkich budynków. Pod koniec XIX wieku Sztokholm był już ogromnym miastem. Rada miejska co rusz zmieniała miejsce urzędowania, a sądy były coraz bardziej przepełnione. Sztokholm zdecydowanie potrzebował dużego ratusza. Jako miejsce nowego ratusza wybrano południowo-wschodni kraniec Kungsholmen. W 1902 roku ogłoszono konkurs architektoniczny, który wygrał Ragnar Östberg. Projekt Ragnara przypominał trochę wenecki Pałac Dożów i dzwonnicę św. Marka. Lokalizacja ratusza nad wodą to kolejne podobieństwo z Wenecją. W międzyczasie postanowiono rozdzielić funkcje ratusza. W ten sposób powstał jeszcze jeden ratusz na Kungsholmen. Ratusz nad wodą miał pełnić funkcje reprezentacyjne, a…
-
Stora Nyckelviken – idealne miejsce na spacer.
W sztokholmskiej dzielnicy Nacka (gminie) nad samą wodą znajduje się gospodarstwo Stora Nyckelviken. Już w średniowieczu w tym miejscu znajdowało się gospodarstwo. W 1746 roku prawo własności tych terenów nabył dyrektor Kompanii Wschodnioindyjskiej, Herman Petersen. To on kazał wznieść główny budynek i uroczą altanę. Petersen rozpoczął również tworzenie ogrodu. W 1764 roku Nyckelviken jest już w rękach ambasadora Francji Louisa Augusta le Tonellier de Breteuil. Dzięki niemu powstaje spory staw i dodatkowe skrzydło na salon bilardowy. Kolejny właściciel, hurtownik Gustaf Beskow kupił Nyckelviken w roku 1836 i traktował majątek ziemski jako letnią rezydencję, w której również hodował zwierzęta i uprawiał zboże. To za jego czasów powstało wiele budynków gospodarczych, które…
-
Pałac van der Nootska w Sztokholmie.
W Sztokholmie na wyspie Södermalm przy ulicy Sankt Paulsgatan znajduje się piękny pałac o nazwie van der Nootska. Pałac został wybudowany w latach 1671 – 1672 przez barona Thomasa van der Noot. Thomas van der Noot urodził się we flamandzkiej Brabancji w latach 30 tych XVII wieku jako syn szlachcica. Po śmierci ojca matka Thomasa wyszła za mąż za szwedzkiego szlachcica Knuta Kurck i wyprowadziła się z dziećmi do Szwecji. Thomas szybko zaczął robić karierę w szwedzkim wojsku. W 1674 otrzymał tytuł barona. W 1677 podczas oblężenia Szczecina dostał odłamkiem w głowę. Zmarł po trzech dniach męczarni. Thomas ożenił się z Marią Roquette Hägerstierna, córką Claude’a Roquette Hägerstierna, prawdopodobnie najbogatszego…
-
Stureparken w Sztokholmie.
Na słynnym Östermalm w Sztokholmie, pomiędzy ulicami Östermalmsgatan i Sturegatan znajduje się niewielki park. Jak to często bywa w przypadku parków tak i ten był kiedyś cmentarzem. W XVII wieku postanowiono w tym miejscu stworzyć ostatnie miejsce spoczynku dla królewskich marynarzy. Cmentarz ogrodzono płotem i wybudowano kapliczkę. Niestety po przeniesieniu się Admiralicji do Karlskrony cmentarz zaczął niszczeć. Zamiast marynarzy cmentarz przyjmował biedaków. Stąd jego nieoficjalna nazwa – Cmentarz Biedaków. W czasie epidemii dżumy na cmentarzu masowo chowano ofiary tej choroby. W 1834 swoje ofiary położyła na cmentarzu cholera. W połowie XIX wieku postanowiono uporządkować cmentarz. Dostał nowy płot i wyburzono starą kostnicę. Zasadzono też mnóstwo krzewów i drzew. W 1866…
-
Vegabaren – najstarszy w Szwecji bar hamburgerowy.
Jadąc na południe od Sztokholmu w stronę Nynäshamn po drodze mija się najstarszy w Szwecji bar z hamburgerami. Bar dokładnie znajduje się w Vega, osiedlu należącym do gminy Haninge. W 1925 roku na małej farmie w Jämtland urodził się Erik Engström. Farma była tak mała, że nie była w stanie wykarmić całej rodziny. Erik jak tylko skończył 15 lat, wyprowadził się do Sztokholmu, w którym mieszkały już jego dwie siostry. W Sztokholmie dostał pracę jako rozwoziciel, w której zarabiał 15 koron tygodniowo. Zamieszkał z jedną z sióstr w pomieszczeniu, które było garderobą. Po odbyciu służby wojskowej udało mu się podjąć pracę jako policjant. Lubił swoją pracę, ale niestety nie znosił…
-
Danderydsgatan – najpiękniejsza uliczka Östermalm.
Sztokholmska dzielnica Östermalm jest pełna uroczych zaułków. Jednym z takich zaułków jest powstała w latach 20 tych XX wieku ulica Danderydsgatan. Nazwę ulica dostała ulica na „cześć” leżącego na północ od Sztokholmu Danderydu. Ulica wchodziła w część planu miasta, który był dziełem Pera Olofa Hallmana, urbanisty, pierwszego dyrektora ds. planowania miejskiego. Jego plan miasta zakładał podzielenie dużej dzielnicy na odpowiedniej wielkości działki, na których wybudowane budynki mogły mieć wyłącznie trzy kondygnacje plus poddasze i stanowić jednolitą zabudowę bez domów wolnostojących. Ulica jest bardzo nietypowa, ponieważ biegnie przez rondo i potem „wbija się” w bramę budynku „wyskakując” niepozornie przy ulicy Karlavägen. Dzięki temu część ulicy ma bardzo kameralny charakter. Dom z…
