-
Zamek w Nyköping czyli o związkach Przemysła II.
Nasze związki ze Szwecją to nie tylko sławetny Potop czy Katarzyna Jagiellonka tych nitek jest o wiele więcej, niż nam się wydaje. Jedną z takich nitek jest żona polskiego króla Przemysła II. Przemysł II urodził się w 1257 roku w Poznaniu jako wnuk Henryka II Pobożnego i prawnuk Henryka I Brodatego. Był ostatnim potomkiem linii wielkopolskiej Piastów. W roku 1295 udało mu się koronować na króla Polski. Niestety kilka miesięcy później został zamordowany przez Branderburczyków. Przemysł II nie miał za bardzo szczęścia do żon. Jego pierwsza żona Ludgarda Meklemburska początkowo była uwielbiana przez męża. Niestety wszystko zmieniła bezpłodność Ludgardy. Jej nagła śmierć wywołała plotki o rzekomym zabójstwie na zlecenie Przemysła,…
-
Kościół św. Jakuba w Sztokholmie.
W Sztokholmie tuż obok Opery i Kungsträdgården znajduje się kościół św. Jakuba. Kościół dosyć długo budowano. Fundamenty postawiono w roku 1580, a konsekrowano prawie 100 lat później, bo w 1643 roku. Skąd św Jakub? W XIV wieku w bardzo mocno był rozpowszechniony kult św. Jakuba di Compostela. W Sztokholmie św. Jakub miał swoją kaplicę na przedmieściach Sztokholmu w Solna. Z czasem kaplicę rozebrano i zbudowano kościół, który z kolei został zburzony w 1527 roku. Obecny kościół to inicjatywa króla Jana III (mąż Katarzyny Jagiellonki). Niestety król nie zdążył zobaczyć kościoła w całej swej okazałości, ponieważ zmarł w 1592 roku. Uroczyste otwarcie nastąpiło w 1643 roku w obecności królowej Kristiny. Jednocześnie…
-
Pałac Ljunglöfska w Sztokholmie.
Nad jeziorem Mälaren – w części sztokholmskiej jest mnóstwo pięknych obiektów architektonicznych. Jednym z nich jest Pałac Ljunglöfska, który znajduje się w Blackeberg (części dzielnicy Bromma). Blackeberg było niegdyś niewielkim gospodarstwem rolnym. W 1861 roku bogaty przedsiębiorca, zwany królem snusu (tytoniu), Knut Ljunglöf kupił ziemię w Blackeberg. Pierwsze co zrobił, to kazał zburzyć starą zagrodę. Następnie zlecił wybudowanie dużej willi, siedziby godnej „króla”. Budynek zbudowano w stylu neobarokowego historyzmu. Willę urządzono z ogromnym przepychem. Ściany w jadalni pokryto skórzaną, pozłacaną tapetą, która w tamtych czasach podobno kosztowała 13 tysięcy koron. Pozostałe pokoje miały ściany pokryte tapetą jedwabną. W wyposażeniu znalazły się kryształowe weneckie lustra, meble z jedwabną tapicerką i piękne…
-
Pomnik Ilinden/Makedonium w Kruszewie.
W kraje byłej Jugosławii można znaleźć miejscówki z bardzo oryginalną architekturą. W Macedonii Na Wzgórzu Gumenja w Kruszewie znajduje się pomnik Ilinden zwany też Makedonium. Kruszewo to miasto położone na wysokości 1250 m n.p.m. i jest uważane za najwyżej położone miasto na Bałkanach. Właściwie jest to miasto-muzeum. Pomnik Ilinden upamiętnia członków ruchu oporu w powstaniu Ilinden z roku 1903. Powstanie było wymierzone w panowanie osmańskie. W wyniku buntu, na czele którego stanął nauczyciel Nikola Kareva udało się wyzwolić niewielkie terytorium dookoła Kruszewa. W ten sposób powstała pierwsza republika na terenie Bałkan. Niestety po dwóch tygodniach wróciło pod panowanie osmańskie, a w odwecie zostało straconych 9000 osób. Powstanie wywarło tak ogromne…
-
Stureparken w Sztokholmie.
Na słynnym Östermalm w Sztokholmie, pomiędzy ulicami Östermalmsgatan i Sturegatan znajduje się niewielki park. Jak to często bywa w przypadku parków tak i ten był kiedyś cmentarzem. W XVII wieku postanowiono w tym miejscu stworzyć ostatnie miejsce spoczynku dla królewskich marynarzy. Cmentarz ogrodzono płotem i wybudowano kapliczkę. Niestety po przeniesieniu się Admiralicji do Karlskrony cmentarz zaczął niszczeć. Zamiast marynarzy cmentarz przyjmował biedaków. Stąd jego nieoficjalna nazwa – Cmentarz Biedaków. W czasie epidemii dżumy na cmentarzu masowo chowano ofiary tej choroby. W 1834 swoje ofiary położyła na cmentarzu cholera. W połowie XIX wieku postanowiono uporządkować cmentarz. Dostał nowy płot i wyburzono starą kostnicę. Zasadzono też mnóstwo krzewów i drzew. W 1866…
-
Vegabaren – najstarszy w Szwecji bar hamburgerowy.
Jadąc na południe od Sztokholmu w stronę Nynäshamn po drodze mija się najstarszy w Szwecji bar z hamburgerami. Bar dokładnie znajduje się w Vega, osiedlu należącym do gminy Haninge. W 1925 roku na małej farmie w Jämtland urodził się Erik Engström. Farma była tak mała, że nie była w stanie wykarmić całej rodziny. Erik jak tylko skończył 15 lat, wyprowadził się do Sztokholmu, w którym mieszkały już jego dwie siostry. W Sztokholmie dostał pracę jako rozwoziciel, w której zarabiał 15 koron tygodniowo. Zamieszkał z jedną z sióstr w pomieszczeniu, które było garderobą. Po odbyciu służby wojskowej udało mu się podjąć pracę jako policjant. Lubił swoją pracę, ale niestety nie znosił…
-
20 obowiązkowych punktów szwedzkiego Bożego Narodzenia.
1. Zakupy Co roku słyszy się o rozumnym kupowaniu, bo klimat itd. Najwidoczniej w okresie świątecznym wszyscy zapominają o Grecie Thunberg. 2. Gwiazda adwentowa Gwiazda adwentowa, która symbolizuje też Gwiazdę Betlejemską, do Szwecji przywędrowała z Niemiec. Podobno rodowici Szwedzi wiedzą, gdzie mieszkają obcokrajowcy, ponieważ Szwed zawsze zawiesza gwiazdę wraz z rozpoczęciem Adwentu – a obcokrajowcy albo szybciej, albo później. 3. Świecznik adwentowy Świecznik to cztery świece, z których pierwszą zapala się w pierwszy dzień adwentu. Co tydzień zapala się kolejną świecę (razem z poprzednią), aż w ostatnim tygodniu płoną wszystkie. Zwyczaj zapalania świec adwentowych pojawił się w Szwecji w XIX wieku. 4. Amarylis To popularny bożonarodzeniowy kwiat w Szwecji, który…
-
Danderydsgatan – najpiękniejsza uliczka Östermalm.
Sztokholmska dzielnica Östermalm jest pełna uroczych zaułków. Jednym z takich zaułków jest powstała w latach 20 tych XX wieku ulica Danderydsgatan. Nazwę ulica dostała ulica na „cześć” leżącego na północ od Sztokholmu Danderydu. Ulica wchodziła w część planu miasta, który był dziełem Pera Olofa Hallmana, urbanisty, pierwszego dyrektora ds. planowania miejskiego. Jego plan miasta zakładał podzielenie dużej dzielnicy na odpowiedniej wielkości działki, na których wybudowane budynki mogły mieć wyłącznie trzy kondygnacje plus poddasze i stanowić jednolitą zabudowę bez domów wolnostojących. Ulica jest bardzo nietypowa, ponieważ biegnie przez rondo i potem „wbija się” w bramę budynku „wyskakując” niepozornie przy ulicy Karlavägen. Dzięki temu część ulicy ma bardzo kameralny charakter. Dom z…
-
Pałac Ulfsunda ze sztokholmskiej Brommy.
Pałac Ulfsunda zbudował w latach 1644 – 1647 szwedzki generał Lennart Torstensson. Achitekt, Nikodemus Tessin Starszy wzorował się na zamku w Heidelbergu. Miejsce zostało wybrane nieprzypadkowo. Ze wzgórza, na którym stoi pałac rozciąga się przepiękny widok na zatokę jeziora Mälaren, w której wybudowano niewielką przystań na potrzeby pałacu. Podobno Królowa Krystyna odwiedzała często Lennarta w tym pałacu. Właściciel długo nie cieszył się swoim pięknym pałacem. Cztery lata po ukończeniu budowy zmarł w wieku 48 lat. Pałac odziedziczył jego syn Anders Torstensson, któzy ożenił się z Christiną Cathariną Stenbock. Z pomocą posagu bogatej żony zmodernizował pałac i nadał mu klasyczny charakter. Kazał m.in. rozebrać renesansowe szczyty i dobudować cztery pawilony. Rodzina…
-
Kościół św. Klary w Sztokholmie.
W samym centrum Sztokholmu ukryty między budynkami stoi piękny kościół św. Klary. Jest to kościół filialny tzn. że należy do parafii innego kościoła. Jest drugim co do wysokości kościołem w Szwecji – zaraz po katedrze w Uppsali. Wieża kościoła św. Klary mierzy 116 m. Kościół stoi w miejscu dawnego klasztoru zakonu klarysek. Król szwedzki Magnus I Birgersson postanowił w 1282 roku ufundować zakonowi klarysek klasztor z kościołem. Pierwsza opatka otrzymała imię Ingeborg. Król Magnus umieścił w klasztorze swoją 7-letnią córkę, która później została kolejną opatką klasztoru. Do XV wieku klasztorowi powodziło się bardzo dobrze. Z czasem zaczęła maleć liczba nowicjuszek, jednocześnie malały dochody. Do wszystkiego dokładał się coraz silniejszy ruch…
