Przewodnik po Szwecji
-
Kolej wąskotorowa w Mariefred.
Östra Södermanlands Järnväg to kolej wąskotorowa, której trasa biegnie od stacji Mariefred do Taxinge-Näsby. Trasa kolejki wynosi niecałe 12 km. Historia wąskotorówki zaczęła się w 1959 roku. Niewielka linia powstała w cegielni Lina pod Södertälje. W 1964 roku powstało stowarzyszenie muzealne, które przejęło linię wąskotorówki (cegielnia już wtedy dogorywała). W tym samym roku państwowe koleje zrezygnowały z linii kolejowej biegnącej z Mariefred do Läggesta. Szkoda było starej linii z XIX wieku więc Östra Södermanlands Järnväg dostało od państwa szwedzkiego propozycję przejęcia linii kolejowej wraz z nieruchomościami. Tory oczywiście były normalnymi torami, więc stowarzyszenie musiało położyć nowe, po których mógł jeździć tabor wąskotorowy. 19 maja 1968 odbyła się uroczysta inauguracja tego…
-
Święta Birgitta z Finsta.
Około 1303 roku na północ od Sztokholmu w Finsta przyszła na świat Birgitta Birgersdotter, córka rycerza i członka rady królewskiej Birgera Persson i Ingeborg Bengtsdotter. Niestety nie ma dokładnych przekazów co do jej narodzin i początkowych lat życia. Dopiero w XV wieku żywot świętej spisała inna szwedzka zakonnica. Niezwykłe życie Birgitty zaczęło się już w łonie matki. Pewnego dnia ciężarna Ingeborg i Birger płynęli statkiem, który zaczął tonąć. Oboje się uratowali, co w tamtych czasach było prawdziwym cudem. Od tego momentu zaczęły się też dziać cuda. W nocy, po uratowaniu się z tonącego statku, Ingeborg ukazał się mężczyzna w pięknych, błyszczących szatach. Oznajmił zdumionej kobiecie, że dziecko, które nosi w…
-
Świąteczna wystawa NK w Sztokholmie.
W Sztokholmie jednym z punktów bożonarodzeniowej tradycji jest wystawa w najbardziej znanym i najdroższym domu towarowym NK (Nordiska Kompaniet). Wystawy są różne. Jednego roku mogą być niesamowicie ciekawe, a innego takie sobie. Od kilku lat są zwyczajnie nudne (i nie jest to tylko moje zdanie), a niektóre motywy zaczynają się powtarzać. Co roku począwszy od 1915 roku w witrynach sklepowych przy Hamngatan pojawiają się tematyczne bożonarodzeniowe wystawy. Każdego roku są inne, a temat wystawy jest zawsze pilnie strzeżoną tajemnicą. Nigdy nie wiadomo, czym tym razem zainspirował się twórca wystawy. Wystawami NK od 11 lat zajmuje się jedna firma projektowa JoAnn Tan Studio. Okna w trakcie urządzania wystaw są szczelnie zasłonięte…
-
Katedra w Strängnäs.
Kilkadziesiąt kilometrów od Sztokholmu znajduje się urocze miasto Strängnäs, nad którym góruje imponująca katedra poświęcona świętym: Piotrowi i Pawłowi. Dawno dawno temu niedaleko obecnej katedry znajdował się cmentarz chrześcijański jeszcze z czasów wikingów. W miejscu katedry stał drewniany kościółek albo obok przy chrześcijańskich grobach. Niestety badania archeologiczne nie dały jednoznacznej odpowiedzi, gdzie dokładnie znajdowała się pierwsza świątynia. W każdym razie na terenie katedry można zobaczyć kilka kamieni runicznych. W 1250 roku do Strängnäs przybył zakon dominikanów i rozpoczął budowę klasztoru i kościoła w miejscu, w którym zginął męczeńską śmiercią św. Eskil. Budowa szła dosyć opornie. Podobno dopiero w 1291 mury świątyni zostały konsekrowane przez biskupa Anunda Jonssona. Niestety tego samego dnia mury…
-
Pałac Rosersberg – zwiedzanie.
Historię nawiedzonego pałacu Rosersberg już opowiedziałam – Pałac w Rosersberg czyli o czarnych mszach i lożach masońskich. Czas na pokazanie wnętrza tego pięknego pałacu. Budowę zamku ukończono w 1638 roku. To typowy zamek dla tamtego okresu. Główny budynek z wysokim dachem ozdobionym szczytami w stylu niemiecko-holenderskiego renesansu z dziedzińcem otoczonym niższą zabudową. XVIII wieku zamek zmienił właściciela i przeszedł gruntowną zmianę wyglądu na barokowy. Obecnie ma najlepiej zachowane wnętrza pałacowe z tamtych czasów. Główny budynek pałacu jest udostępniony dla zwiedzających, a w pozostałych budynkach mieści się hotel z kawiarnią i restauracją. Na parterze pałacu znajduje się przepiękna kaplica, w której zobaczyć można piękne organy z początku XIX wieku. Sama kaplica robi…
-
Trosa – miasteczko na końcu świata.
Trosa to niewielkie miasteczko położone pomiędzy Södertälje a Nyköping w granicach Södermanland. Okolice Trosa są bardzo bogate w kamienie runiczne. Pierwsza historyczna wzmianka o Trosa pochodzi z 1279 roku. Kolejna z 1331 roku wspomina o tym, że Trosa jest miastem i znajdowała się 5 km dalej od dzisiejszej lokalizacji przy kościele wiejskim, od którego zresztą miasto przyjęło nazwę. Na początku XV wieku Trosa byla już ważnym ośrodkiem handlowym. W 1445 roku Trosa została złupiona i spalona przez piratów dowodzonych przez Eryka Pomorskiego. W XVI wieku stara Trosa przestała istnieć. Mieszkańcy starej Trosa zaczęli stawiać domy u ujścia rzeki. W ten sposób powstała nowa osada. W 1610 roku nowa Trosa otrzymała…
-
Muzeum Litografii w Sztokholmie.
W XVIII wieku Alois Senefelder wynalazł nową metodę drukowania — litografię, czyli wydruk na kamieniu. Jest to technika graficzna zaliczana do druku płaskiego, w której rysunek przeznaczony do powielania wykonuje się na kamieniu litograficznym. Metoda ta bardzo szybko się rozpowszechniła zarówno w zastosowaniu komercyjnym jak i artystycznym. Metodę tę wykorzystywano do drukowania plakatów i…opakowań zapałek. Litografię stosowali m.in.Pablo Picasso, Henri Matisse, Henri de Toulouse-Lautrec, Pierre-Auguste Renoir, Edvard Munch, Marc Chagall, Stanisław Wyspiański i Leon Wyczółkowski. W Szwecji pierwsza drukarnia litograficzna została założona w Sztokholmie w roku 1818 (w tym samym roku została również założona w Polsce) przez dwóch Niemców Ludwiga Fehra i Carla Mülera. W 1829 roku drukarnię litograficzną otworzył…
-
Nyköping – miasto wielkich wydarzeń.
Nyköping jest to miasto, które leży u ujścia rzeki Nyköpingsån do Bałtyku. Jest to dosyć stare miasto. Nazwa Nyköping pojawia się w XIII wieku. Badania archeologiczne sugerują, że miasto wcześniej nazywało się Aros. Na pewno był to teren zamieszkały już w prehistorii, na co wskazują liczne znaleziska archeologiczne. W XII wieku w Nyköping zbudowano dwa zamki (jeden w samym Nyköping, a drugi trochę dalej). Zamek Nyköpingshus był świadkiem wielu słynnych wydarzeń w tym wspomnianym już przeze mnie w innym poście (Zamek w Nyköping czyli o związkach Przemysła II. ), ślubie szwedzkiej królewny Ryksy z polskim królem Przemysłem II, podpisania Unii Kalmarskiej i uczty Jarla Birgera. Nyköping po pewnym czasie stał…
-
Kościół w Salem.
Kawałek od Sztokholmu na cyplu jeziora Bornsjön przycupnął romański kościół Salem. Kościół wybudowano na początku XII wieku. Świątynia prawdopodobnie pełniła funkcje obronne (umiejscowiony na cyplu), o czym świadczą otwory strzelnicze w wieży. Początkowo kościół był mniejszy, składał się tylko z wieży i niewielkiej nawy głównej. W XV wieku dobudowano przedsionek i przedłużono nawę. W czasach kiedy wybudowano kościół, w jego okolicy znajdowała się wioska Säby. Kościół ma bardzo surowy wystrój. W środku kościoła zobaczyć można chrzcielnicę z XII wieku. Szafka ołtarzowa w której przedstawiony jest patron kościoła, oraz święta Birgitta i święty Eryk znajduje się Muzeum Historycznym w Sztokholmie. W XVIII wieku kościół otrzymał organy, które zostały przeniesione do kaplicy…
-
Ruiny w Hammersta.
Na południe od Sztokholmu w parafii Ösmo należącej do Nynäshamn można zobaczyć tajemnicze ruiny zamku. Pierwsze potwierdzone informacje o tym miejscu pochodzą z pierwszej połowy XIV wieku, ale istnieje wiele dowodów na to, że ten teren zamieszkany był jeszcze w czasach prechstorycznych. W XIV wieku wybudowano w Hammersta kamienny zamek. Był to budynek dwukondygnacyjny. Wejście do zamku było umieszczone wysoko nad ziemią, do którego prowadziły drewniane schody z zadaszeniem. W 1426 roku właściciel Hammersta, Ehrengisle Nilsson podarował go swojej żonie Brittcie Olofsdotter-Tott, która była bardzo barwną osobą. Brita (duń. Birgitta) była córką duńskiego rycerza. Była bardzo przywiązana do Danii, co poskutkowało tym, że została skazana na spalenie na stosie za donoszenie Duńczykom…
