-
Albańskie smaki.
Albańska kuchnia to kuchnia bałkańska w pełnym tego słowa znaczeniu, z tym że jest w niej pełno ryb i owoców morza. Tu polecam przepyszną rybną zupę. Albania długo była pod butem tureckim więc siłą rzeczy i jej kuchnia wyrosła na wpływach państwa osmańskiego. Ogromne znaczenie na rozwój kuchni tego państwa miało też to, że od zawsze był to kraj ubogi i izolowany. W jego tradycyjnej kuchni na próżno szukać wymyślnych dań. Jak to na Bałkanach Albania bazuje na papryce, przepysznych pomidorach, ogórkach itd. W albańskiej kuchni używa się do przyprawiania potraw głównie papryki, oregano, tymianku i rozmarynu. Zacznijmy nasz przegląd przysmaków albańskich od tych, które wiążą przeszłość Albanii z panowaniem…
-
Kastellholmen.
W centrum Sztokholmu zobaczyć można niewielką wyspę, nad którą góruje romantyczny zameczek. To Kastellholmen, a zameczek w kształcie kokardy to Kastellet. Wysepka połączona jest mostem z inną wyspą, Skeppsholmen. Ta niewielka wyspa, której powierzchnia wynosi 3,1 ha, obfituje w ciekawe budynki. Najciekawszym jest zamek, czyli Kastellet. Pierwszy zamek w tym miejscu stanął w 1667 roku. Pełnił różne funkcje. Przede wszystkim był obiektem służącym do witania przepływających obok statków (salutami flagowymi i wystrzałami z armaty). Wykorzystywany był również jako prochownia, magazyn i fabryka amunicji. W 1845 roku w wyniku nieudanego eksperymentu z amunicją zamek wyleciał w powietrze. Na jego miejscu wybudowano nowy w stylu neogotyckim. W 1939 roku kiedy wybuchła II…
-
Nowy Staw – podróż w przeszłość.
Nowy Staw to niewielkie miasto, które znajduje się na Pomorzu Gdańskim, a dokładnie na Żuławach Wiślanych. Przez Nowy Staw przepływa rzeka Święta, która co ciekawe w Nowym Dworze nazywa się Tuga/Tuja. Jest to miasto o ciekawej historii. Znaleziska archeologiczne dają dowody na to, że w tym miejscu istniała osada jeszcze przed X wiekiem. Miasto tak naprawdę rozwinęło skrzydła pod rządami krzyżackimi. W 1316 roku Nytyska wieś otrzymała przywilej lokacyjny. Kilkadziesiąt lat później otrzymała prawa miejskie. W 1400 roku rozpoczęto budowę kościoła parafialnego pw. św. Matusza. W II połowie XVI wieku powstała gmina protestancka. W latach 1803-1804 w miejscu spalonego ratusza został wybudowany kościół ewangelicki. Kilkadziesiąt lat później otrzymał ciekawą wieżę,…
-
Kościół w Solna – jeden z najstarszych sztokholmskich kościołów.
W Sztokholmie, a dokładnie w Solna zobaczyć można bardzo stary i bardzo ciekawy kościół. Jest to jeden najstarszych sztokholmskich kościołów i zarazem jeden z ośmiu średniowiecznych okrągłych kościołów w Szwecji. Trzy można zobaczyć w Sztokholmie – tutaj o kościele w Munsö. , a tutaj o kościele w Bromma Taki kościół wygląda jak wieża, do której z czasem doczepiono inne części, tworząc w ten sposób zupełnie inny budynek. Najstarsza część kościoła w Solna – ta okrągła, pochodzi z drugiej połowy XII wieku. W XVIII wieku kościół otrzymał nową apsydę. Wschodnia nawa została zbudowana w XIV wieku. Piękny portal kościół otrzymał w XVII wieku. Portal pierwotnie przeznaczony był dla pałacu Karlberg. W…
-
Duchy z Elvesta.
Dwór Elvesta leży w komunie Botkyrka nad brzegiem jeziora Tullingesjön. Jego dzieje sięgają XII wieku, kiedy to w tym miejscu miał się znajdować klasztor. Świadczą o tym zachowane średniowieczne sklepienia piwnicy pod obecnym dworem z XVIII wieku. Najstarsze ślady osadnictwa na ziemiach należących do dworu pochodzą z epoki brązu i żelaza. W pobliżu dworu znajduje się mnóstwo cmentarzysk, oraz śladów osadnictwa. Pierwsza wzmianka źródłowa o Elvesta pochodzi z końca XIII wieku. Niedaleko od dworu znajduje się wzgórze zwane Wzgórzem Pani Mariny, poświęcone prawdopodobnie Marinie Nilsson, która była właścicielką Elvesta w XVI wieku. W XVII wieku zbudowano duży dwór. Obecny budynek powstał w latach 30 tych XVIII wieku na polecenie hrabiego…
-
Antysemityzm w Szwecji: czy tolerancja to iluzja?
Rok temu w Albanii spotkaliśmy rodzinę Żydów. On miał polskich przodków i aż z radości podskoczył, słysząc, że jesteśmy Polakami mieszkającymi w Szwecji. Co ciekawe zadziwiająco sporo wiedział o tym co się dzieje w państwie szwedzkim i co więcej, komentował to szokująco otwarcie. Już wtedy w naszej rozmowie pojawił się temat, który wciąż budzi emocje – antysemityzm w Szwecji. Nasz rozmówca dziwił się, że jego przyjaciel Żyd mieszkający w Szwecji, wciąż wierzy w tolerancję, jaka rzekomo panuje w tym kraju. Być może zastanawialiście się kiedyś, czy to możliwe, że nienawidzący się od zawsze Żydzi i Muzułmanie mogą pokojowo funkcjonować obok siebie w innym państwie. To trochę jak my i Ukraińcy,…
-
Dalarö – eksluzywny nadmorski kurort.
Na południowym archipelagu sztokholmskim znajduje się bardzo popularne wśród letnich turystów miejsce – Dalarö. Dalarö było znane już w XVI wieku. Wtedy to powstała w tym miejscu komora celna. Dalarö leży bowiem przy głównym torze wodnym biegnącym z południa do Sztokholmu. Niedaleko na niewielkiej wysepce znajdował się garnizon w forcie Dalarö. W 1854 roku garnizon zlikwidowano, a Dalarö stało się z czasem ekskluzywnym nadmorskim kurortem z hotelem, restauracjami i mariną. W garnizonie obecnie odbywają się zorganizowane imprezy. Co warto zobaczyć w Dalarö? Kościół. Drewniany kościół został wybudowany w 1787 w miejscu drewnianej kaplicy z XVII wieku. Jest to niewielki, jednonawowy, drewniany kościółek z zakrystią. Obok kościoła znajduje się dzwonnica z…
-
Snösätra Graffiti Park w Sztokholmie.
Na południu Sztokholmu w pobliżu dzielnicy Rågsved nad jeziorem Magelungen znajduje się teren przemysłowy (głównie magazyny) – Snösätra. Od 2014 roku jest to centrum graffiti i street artu. Wśród grafficiarzy działających w Snösätra jest znany sztokholmski graficiarz Daniel Blomqvist znany jako Puppet, a także Hop Louie, Daniel Fahlstrom zwanego Huge, Mogul, Linus Lundin zwany Yash i wielu innych, których murale można zobaczyć w Sztokholmie. Niektóre graffiti to prawdziwe dzieła sztuki. Inne nic specjalnego albo po prostu zwyczajne gryzmoły. Na pewno warto podjechać w to miejsce, tym bardziej że niedługo przestanie istnieć (podobno ma być przeniesione). Co roku na wiosnę w Snösätra odbywa się festiwal sztuki ulicznej – Springbeat, na…
-
Bruksmuseum w Tumba.
Na przedmieściach Sztokholmu w Tumba znajduje się bardzo ciekawe (darmowe) muzeum. Jest to muzeum przedstawiające historię produkcji banknotów oraz ludzi, którzy pracowali w papierni w Tumba. Muzeum zostało otwarte w 1968 roku. W 2004 roku zostało przejęte przez Muzeum Historyczne. W 2008 roku zostało nominowane do nagrody Europejskiego Muzeum Roku. Papiernia w Tumba istnieje od 1755 roku. W XVIII wieku w Szwecji (i nie tylko w Szwecji) w obiegu było mnóstwo fałszywych banknotów. Szwedzki Bank postanowił wziąć sprawy w swoje ręce i zacząć produkcję własnych banknotów. Tumba świetnie nadawała się postawienie fabryki. Dostęp do wody płynącej (kiedyś w Tumba był młyn), a także pewna odległość od Sztokholmu (fabrykę można było trzymać w…
-
Jak Szwecja pomaga Ukrainie z rasistowskim elementem w tle.
W związku z tym, że dostaję coraz więcej pytań o to, co Szwedzi mówią o naszej pomocy Ukrainie i jak sami odnoszą się do ukraińskich uchodźców, postanowiłam coś tu na szybko napisać. Szwedzi nie są jedną masą, myślącą tak samo, jak to się niektórym Polakom wydaje. Nie wszyscy są pozytywnie nastawieni do przyjmowania ukraińskich uchodźców, przy czym nadal chcą przyjmować migrantów z Afryki i Bliskiego Wschodu (czyż nie jest to rasizm?). Są i tacy, którzy mówią „stop” dla wszystkich migrantów, ponieważ uważają, że Szwecja nie jest z gumy. Jednocześnie pojawiają się takie memy jak powyżej, czyli „dzieci” przyjęte w 2015 roku i dzieci w 2022. Szwedzi szydzą ze starszych pań,…
